Μια πρωτοποριακή έρευνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και διεθνών επιστημόνων κατέγραψε με λεπτομέρεια 3.815 ίχνη ενεργών ρηγμάτων σε όλη τη χώρα, δημιουργώντας την πρώτη πανελλαδική βάση δεδομένων τέτοιας ακρίβειας. Η μισή από αυτή τη σεισμική πληροφορία αποτυπώνεται για πρώτη φορά, προσφέροντας πολύτιμο εργαλείο για την επιστημονική κοινότητα και την πολιτική προστασία
Μια νέα, εκτεταμένη αποτύπωση του ελληνικού υπεδάφους φέρνει στο φως σημαντικά στοιχεία για τον σεισμικό χαρακτήρα της χώρας. Ερευνητές από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και τη Νέα Ζηλανδία χαρτογράφησαν με συστηματικό τρόπο το σύνολο της ηπειρωτικής Ελλάδας, αξιοποιώντας υψηλής ανάλυσης Ψηφιακά Μοντέλα Εδάφους του Ελληνικού Κτηματολογίου, με στόχο τον εντοπισμό και την καταγραφή ενεργών σεισμικών ρηγμάτων.
Η ομάδα εντόπισε εκατοντάδες άγνωστες μέχρι σήμερα δομές, ενώ παράλληλα κατέγραψε με μεγαλύτερη ακρίβεια ρήγματα που ήταν ήδη γνωστά. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία της “Active Faults Greece – AFG”, της πρώτης εθνικής βάσης δεδομένων ενεργών ρηγμάτων που βασίζεται αποκλειστικά στη γεωμορφολογία. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Scientific Data.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες Dr John Begg, Δρ Βασιλική Μουσλοπούλου, Dr Dave Heron και Prof. Andy Nicol, το εντυπωσιακό ανάγλυφο της Ελλάδας αποτελεί προϊόν της συνεχούς τεκτονικής δράσης. Η χώρα βρίσκεται ανάμεσα σε δύο μεγάλες λιθοσφαιρικές πλάκες –της Αφρικής και της Ευρασίας– με αποτέλεσμα το έδαφος να παραμορφώνεται διαρκώς. Η τοπογραφία μεταβάλλεται ακόμη και σήμερα από τη δράση ενεργών ρηγμάτων, πολλά από τα οποία παραμένουν καλά κρυμμένα μέσα σε πυκνή βλάστηση, σε αστικές περιοχές ή σε δύσβατο έδαφος.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η Ελλάδα, ως χώρα που στηρίζει ολοένα και περισσότερο την οικονομική της ανάπτυξη στον τουρισμό και ταυτόχρονα επιδιώκει ρόλο ενεργειακού κόμβου, έχει ανάγκη από πλήρη εικόνα της σεισμικής επικινδυνότητας. Η λεπτομερής χαρτογράφηση των ενεργών ρηγμάτων αποτελεί κρίσιμο εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση.
►Διαβάστε επίσης: Ο νέος ευρωπαϊκός χάρτης σεισμικού κινδύνου: Τι δείχνει για την Ελλάδα και την Κρήτη
Η βάση AFG παρουσιάζει τον πρώτο πανελλαδικό χάρτη ενεργών ρηγμάτων σε ενιαία κλίμακα 1:25.000. Περιλαμβάνει 3.815 ίχνη ρηγμάτων, τα οποία ομαδοποιούνται σε 892 διακριτά ρήγματα. Περισσότερα από τα μισά χαρτογραφούνται για πρώτη φορά, ενώ καταγράφονται και 35 επιφανειακές διαρρήξεις που συνδέονται με ιστορικούς σεισμούς.
Κάθε ρήγμα ταξινομείται σε μία από τρεις κατηγορίες:
-
Ενεργό, όταν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πρόσφατης παραμόρφωσης.
-
Πιθανώς ενεργό, όταν το ρήγμα διακρίνεται στο έδαφος αλλά χωρίς επαρκείς αποδείξεις πρόσφατης δράσης.
-
Αβέβαιο, όταν απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση.
Οι επιστήμονες εξηγούν ότι το “αποτύπωμα” ενός ρήγματος στο ανάγλυφο υποδηλώνει και την ηλικία της τελευταίας του δράσης. Απότομα, κοφτερά χαρακτηριστικά υποδεικνύουν σεισμούς των τελευταίων 10.000 ετών, ενώ πιο στρογγυλεμένες δομές αντιστοιχούν σε παλαιότερα επεισόδια.
Περισσότερα από 2.000 ίχνη ρηγμάτων στην AFG ταξινομούνται ως ενεργά και περίπου 1.600 ως πιθανώς ενεργά. Η ανάλυση δείχνει ακόμη ότι πάνω από τα μισά ενεργά ρήγματα επηρεάζουν την πορεία ποταμών, τη συσσώρευση ιζημάτων και τα όρια βουνών–κοιλάδων, γεγονός που υποδηλώνει ότι ορισμένα ρήγματα πιθανόν παραμένουν θαμμένα κάτω από νεότερες γεωλογικές αποθέσεις.
Οι σύγχρονες τεχνικές, όπως τα DEMs, έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες “διαβάζουν” το ανάγλυφο. Τα μοντέλα υψομέτρου λειτουργούν ως τρισδιάστατες αναπαραστάσεις της επιφάνειας της Γης, επιτρέποντας την αναγνώριση γεωλογικών δομών που διαφορετικά θα παρέμεναν αόρατες. Οι ειδικοί συγκρίνουν το ανάγλυφο με βιβλίο που αφηγείται την ιστορία των τεκτονικών κινήσεων.
Η χαρτογράφηση, ωστόσο, δεν αφορά μόνο θεωρητική γνώση. Όπως τονίζει η κύρια ερευνήτρια του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του ΕΑΑ, Δρ Βασιλική Μουσλοπούλου, η ακριβής θέση ενεργών ρηγμάτων είναι απαραίτητη για τον σχεδιασμό και την ασφάλεια βασικών υποδομών — δρόμων, γεφυρών, φραγμάτων και ενεργειακών εγκαταστάσεων. Η ενσωμάτωση της AFG στα εθνικά μοντέλα σεισμικής επικινδυνότητας μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ανθεκτικότητα των έργων.
Με τον διαδραστικό χάρτη της AFG διαθέσιμο ελεύθερα στο κοινό, επιστήμονες, μηχανικοί και πολίτες μπορούν πλέον να εντοπίσουν τα ενεργά ρήγματα της περιοχής τους. Η πρωτοβουλία φιλοδοξεί να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες σεισμικά ενεργές χώρες ως προς τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για τον εντοπισμό και την κατανόηση των γεωλογικών κινδύνων.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ
Source link
