Λιγότεροι εργαζόμενοι χρηματοδοτούν περισσότερους συνταξιούχους, ασκώντας πίεση στα ευρωπαϊκά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα οξύ δημογραφικό πρόβλημα που απειλεί τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Ο πληθυσμός των κρατών-μελών αναμένεται να μειωθεί από τα σημερινά 451 εκατομμύρια σε περίπου 432 εκατομμύρια έως το 2070, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται συνεχώς το ποσοστό των ηλικιωμένων. Σε αρκετές χώρες, περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού είναι ήδη άνω των 65 ετών. Καθώς ο ενεργός πληθυσμός συρρικνώνεται, όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι καλούνται να χρηματοδοτήσουν έναν αυξανόμενο αριθμό συνταξιούχων.
Για να καλύψουν τις ανάγκες ακόμη και των σημερινών δικαιούχων, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καταφεύγουν πλέον σε σημαντικές ενισχύσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στη Γερμανία, η σχετική δαπάνη ξεπέρασε φέτος τα 100 δισ. ευρώ και εκτιμάται ότι θα υπερβεί τα 150 δισ. ευρώ έως το 2040. Στην Ιταλία, η οποία δαπανά το 16% του ΑΕΠ της για συντάξεις – το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη – οι παροχές αποτελούν συχνά και βασικό στήριγμα ολόκληρων οικογενειών, καθιστώντας τις μεταρρυθμίσεις ιδιαίτερα δύσκολες. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι συνταξιοδοτικές δαπάνες ανήλθαν το 2022 στο 14,5% του ΑΕΠ, με πρόβλεψη υποχώρησης στο 13,7% έως το 2040. Η Ισπανία, λόγω των πολύ χαμηλών ποσοστών γεννήσεων, αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού της συστήματος.
Λιγότερες εισφορές, χαμηλότερες συντάξεις
Ορισμένα κράτη, όπως η Σουηδία και οι βαλτικές χώρες, έχουν επιλέξει ένα διαφορετικό μοντέλο, όπου οι συντάξεις αντανακλούν άμεσα το επίπεδο των εισφορών. Αυτό σημαίνει ότι, αν τα έσοδα του συστήματος μειωθούν λόγω δημογραφικών εξελίξεων, οι συντάξεις προσαρμόζονται αυτόματα προς τα κάτω. Το μοντέλο αυτό, αν και δημοσιονομικά βιώσιμο, έχει οδηγήσει στα κράτη της Βαλτικής σε υψηλά ποσοστά σχετικής φτώχειας στους ηλικιωμένους, καθώς οι συντάξεις δεν συμβαδίζουν με τους μισθούς ή τον πληθωρισμό.
►Διαβάστε επίσης: Δημογραφικό: η δραματική πτώση των γεννήσεων αλλάζει οικονομίες, εργασία και πολιτική
Τα συνταξιοδοτικά συστήματα στην ΕΕ είναι συνολικά πολύπλοκα και συχνά αποτελούν υβρίδια που συνδυάζουν διανεμητικές και κεφαλαιοποιητικές αρχές. Εννέα κράτη-μέλη έχουν συνδέσει το όριο συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής – μεταξύ αυτών η Δανία, η Ολλανδία, η Εσθονία και η Σλοβακία. Στην Πορτογαλία, για κάθε επιπλέον έτος αύξησης του προσδόκιμου ζωής, το όριο συνταξιοδότησης αυξάνεται περίπου κατά οκτώ μήνες. Σήμερα βρίσκεται στα 66 έτη και επτά μήνες. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι σε χώρες με αυτόματους μηχανισμούς αναπροσαρμογής, το όριο συνταξιοδότησης ενδέχεται μακροπρόθεσμα να φτάσει ή και να ξεπεράσει τα 70 έτη. Στη Γαλλία, η αύξηση του ορίου από τα 62 στα 64 έχει αναβληθεί για πολιτικούς λόγους έως τις επόμενες προεδρικές εκλογές.
Μελλοντικές συντάξεις: χαμηλότερες σε σχέση με τους μισθούς
Παρά τις διαφορές των συστημάτων, κοινός παρονομαστής σε όλη την Ευρώπη είναι ότι οι μελλοντικές συντάξεις θα είναι αναλογικά χαμηλότερες, εκτός εάν οι πολίτες εργαστούν περισσότερα χρόνια ή στραφούν σε ιδιωτικά και επικουρικά σχήματα. Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η μέση σύνταξη στις ευρωπαϊκές χώρες αντιστοιχεί περίπου στο 61% του μισθού. Ωστόσο, οι διαφορές είναι μεγάλες: Εσθονία, Λιθουανία και Ιρλανδία βρίσκονται κάτω από το 40%, ενώ Ολλανδία, Πορτογαλία, Τουρκία και η Ελλάδα – με ποσοστό 88,5% – προσφέρουν πολύ υψηλότερες αναπληρώσεις εισοδήματος. Η Γερμανία, η Γαλλία και η Σουηδία κινούνται περίπου στο 50%.
Καθοριστικό ρόλο για το επίπεδο διαβίωσης μετά τη συνταξιοδότηση αναμένεται να διαδραματίσουν οι επικουρικές και ιδιωτικές συντάξεις, καθώς και οι προσωπικές αποταμιεύσεις, που σε πολλές χώρες καλούνται να καλύψουν τα κενά των βασικών παροχών.
Πηγή: Deutsche Welle / Πρώτο Θέμα
Source link
