Η βία μεταξύ των ανηλίκων και γενικότερα η βία με δράστες ανήλικους είναι πλέον και στην Ελλάδα ένα τεράστιο κεφάλαιο και όχι κάτι που… βλέπουμε στις ταινίες ή ακούμε γι’ αυτό στα δελτία ειδήσεων. Το τελευταίο περιστατικό με τον τρομερό ξυλοδαρμό κατά τη διάρκεια σχολικού αγώνα μπάσκετ στο Ηράκλειο μάς δείχνει ότι η κατάσταση τείνει να ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Βεβαίως αυτή η αιτία δεν έχει προκύψει εκ παρθενογένεσης, ούτε πρόκειται για μεμονωμένο ή εντοπισμένο σε συγκεκριμένα πλαίσια. Είναι πλέον ένα κοινωνικό φαινόμενο, που είναι αποτέλεσμα άλλων κοινωνικών φαινομένων. Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή.
Δεν είναι καινοφανής, αλλά…
Βεβαίως, πάντα υπήρχε βία μεταξύ των ανηλίκων. Δεν είναι κάτι καινοφανές, ακόμη και στην Ελλάδα. Ωστόσο, αυτό που είναι καινοφανές είναι η έκταση, η διάσταση και η αγριότητα. Στη χώρα μας η βία μεταξύ ανηλίκων ήταν εντοπισμένη. Είτε σε ακραία lumpen περιβάλλοντα, είτε (εδώ στην Κρήτη) με τους νεαρούς “καπεταναίους” που ακολουθούσαν στα βήματα των γονιών τους, τραμπουκίζοντας και συμπεριφερόμενοι βίαια και με απόλυτη περιφρόνηση σε κάθε νόμο και κανόνα. Αλλά αυτές ήταν μεμονωμένες περιπτώσεις, αφορούσαν ελάχιστα παιδιά μεγαλωμένα σε πολύ συγκεκριμένα περιβάλλοντα.
Σήμερα δεν είναι έτσι. Σήμερα το φαινόμενο γενικεύεται και παίρνει διαστάσεις κοινωνικής μάστιγας.
Τις πταίει;
Στις καφενειακού επιπέδου συζητήσεις (οι οποίες δεν περιορίζονται στα καφενεία, αλλά αποτελούν και… ψωμοτύρι των αρθρογράφων της Δεξιάς και όσων σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο), οι αιτίες για τα συμβαίνοντα είναι ότι «χάσαμε τις αξίες των πατέρων μας» και άλλα τέτοια γραφικά και ανόητα, ενίοτε και με θρησκευτική εσάνς («χάσαμε τον δρόμο του Θεού», για παράδειγμα). Ορισμένοι ανακατώνουν τα… βιντεοπαιχνίδια (!!!) ή τις βίαιες ταινίες και σίριαλ (!!!!).
Ωστόσο οι σοβαρότερες πολιτικές θεωρίες αναζητούν τις πραγματικές αιτίες των όσων συμβαίνουν στην κοινωνία, στην υλική βάση. Και ακριβώς εκεί θα τις αναζητήσουμε κι εμείς, γιατί… εκεί είναι. Η βία των ανηλίκων δεν ήταν πρόβλημα για την Ελλάδα μέχρι και την αυγή της “εποχής των μνημονίων”. Όταν ξεκίνησε ο βίαιος μετασχηματισμός της ελληνικής κοινωνίας από μια “παραδοσιακή” και με πολλά “μαξιλαράκια ασφαλείας” κοινωνία των 2/3, σε μια τυπική νεοφιλελεύθερη κοινωνία του 1/10, διερράγη ο κοινωνικός ιστός.
Η οικονομική κρίση, η φτωχοποίηση του 1/4 της κοινωνίας και οι συνέπειες αυτής της διαδικασίας προκάλεσαν μία κατάσταση που οδήγησε εκεί που βρισκόμαστε σήμερα.
Δεν έχει ολοκληρωθεί
Ο μετασχηματισμός συνεχίζει να βρίσκεται καθοδόν και δεν έχει ολοκληρωθεί, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Όταν ολοκληρωθεί, θα μοιάζουμε περισσότερο με μια φτωχή και κακομοιριασμένη πολιτεία των ΗΠΑ, παρά με οτιδήποτε έχει να κάνει με την πολιτισμένη Ευρώπη. Ή ίσως με κάτι σαν ένα μεσογειακό Μεξικό.
Τι κοινό έχουν αυτές οι χώρες, όπως κι άλλες χώρες με διαλυμένο κοινωνικό ιστό; Τρομακτικές εισοδηματικές ανισότητες μεταξύ των “εχόντων” (του πλουσιότερου 1% και 10% με την υπόλοιπη κοινωνία), υψηλή και εκτός ελέγχου εγκληματικότητα, κουλτούρα των συμμοριών, εξαιρετικά έντονη νεανική και παιδική εγκληματικότητα, γκέτο – όλα αυτά είναι μόνο μερικά από τα φαινόμενα τέτοιων κοινωνιών. Τα οποία μοιράζονται “πλούσιες” χώρες όπως οι ΗΠΑ και “φτωχές” όπως οι περισσότερες δημοκρατίες της Λατινικής Αμερικής. Στον δρόμο αυτό βαδίζει, λοιπόν, και η Ελλάδα, η οποία ήταν η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που ξεκίνησε νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, αλλά ήταν και εκείνη στην οποία επιβλήθηκαν με τον πιο βίαιο και απόλυτο τρόπο, με τα μνημόνια.
Το ότι η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ε.Ε. στην οποία η ηλικία συνταξιοδότησης είναι τα 67, τα λέει όλα. Και η κυβέρνηση Μητσοτάκη σκοπεύει να… την ανεβάσει κι άλλο αν διαπιστωθεί ότι «ζούμε περισσότερο»!!!
Και βεβαίως δεν είναι μόνο αυτό. Τείνουμε να ξεχάσουμε ότι η χώρα μας το 2010 είχε τους 12ους υψηλότερους μισθούς στην Ευρώπη και σήμερα έχει… τους 27ους και τελευταίους. Το ακόμη πιο τραγικό είναι ότι βγήκαμε από τα μνημόνια (όπου φάγαμε το “μεγάλο τράκο”) στην 22η θέση μισθολογικά, αλλά μετά από 5,5 χρόνια Μητσοτάκη πέσαμε στην τελευταία.
Κυριαρχεί η οργή παντού
Η φτώχια και ο αγώνας για την επιβίωση, δίχως ωστόσο να έχουν γίνει “σώπατο” τα πράγματα (υπάρχουν αντιστάσεις, υπάρχουν ακόμη κάποια “οχυρά”), είναι που προκαλούν οργή. Οργή στους ανθρώπους που βιώνουν αυτήν την κατάσταση, που προσπαθούν να μεγαλώσουν παιδιά με τα ελάχιστα δυνατά ή και χωρίς αυτά ακόμη.
Και τα παιδιά βεβαίως αντιλαμβάνονται τι γίνεται. Βλέπουν τους γονιούς τους να δουλεύουν νυχθημερόν για να τα βγάλουν πέρα, μοιράζονται τις εντάσεις και την γκρίνια που φέρνει η ανέχεια. Και όλο αυτό το… ζυμώνουν μέσα τους και μετατρέπεται σε μια ανανεωμένη οργή, που βρίσκει την έκφρασή της όχι προς τα μέσα, στην οικογένεια, αλλά προς τα έξω, στο σχολείο, στις παρέες, στην κοινωνία…
Τα παιδιά, λοιπόν, δε γίνονται βίαια γιατί… παίζουν βίαια βιντεοπαιχνίδια, ούτε γιατί βλέπουν ξύλο και σκοτωμούς στην τηλεόραση. Γίνονται βίαια γιατί μεγαλώνουν μέσα σε μια βίαιη κοινωνία, όπου οι φτωχοί κάθε μέρα γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι, πλουσιότεροι. Γίνονται βίαια γιατί υπόκεινται στην οργή των γονιών τους, που αγανακτούν με αυτήν την κατάσταση και κληροδοτούν τη δική τους οργή στα παιδιά τους.
Συμμορίες και περιθώριο
Ήδη έχουν αρχίσει να δημιουργούνται περιοχές-γκέτο στην Αττική, μια εικόνα πρωτόγνωρη για την Ελλάδα, τουλάχιστον των τελευταίων 70 χρόνων. Στις ΗΠΑ, τα παιδιά που μεγαλώνουν στα γκέτο, 9 στις 10 γίνονται εγκληματίες και κάποια στιγμή στη ζωή τους περνούν από τις φυλακές. Ή, ακόμη χειρότερα, βρίσκουν νέα βίαιο θάνατο. Συνήθως από το χέρι συνομήλικών τους. Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση σε χώρες όπως το Μεξικό και η Κολομβία και πολλές ακόμη.
Προς τα εκεί λοιπόν βαδίζει και η Ευρώπη, και η χώρα μας ειδικότερα με πιο ταχύ βηματισμό από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Αυτή είναι η Ελλάδα που θέλουμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας, αλήθεια;
Γ.Ψ.
Source link
