«Ωδή στο Γιάννη Σμαραγδή εκδήλωση στην Κέρκυρα»

Ήταν μια βραδιά γεμάτη συγκίνηση, αγάπη και έντονο συμβολισμό, καθώς η Κέρκυρα είναι η γενέτειρα του Ιωάννη Καποδίστρια. Την Κυριακή 24 Αυγούστου πραγματοποιήθηκε η πρώτη προβολή στην Κέρκυρα του βραβευμένου ντοκιμαντέρ «Αναφορά στον Ι. Καποδίστρια».
Το έργο του Γιάννη Σμαραγδή, που λειτουργεί ως προπομπός της επερχόμενης ταινίας «Καποδίστριας», παρουσιάστηκε στον ιστορικό χώρο του Corfu Lawn Tennis Club (Όμιλος Αντισφαίρισης Κέρκυρας), συγκεντρώνοντας πλήθος κόσμου.

Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την Ακαδημία Ελληνικών Βραβείων Τέχνης και τον Όμιλο Αντισφαίρισης Κέρκυρας, σε συνεργασία με την Κερκυραϊκή Ένωση Πειραιά – Νήσων & Περίχωρων, ενώ το έργο παραχωρήθηκε ευγενικά από το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (Κ.Ι.Κ.Π.Ε.).

Την εκδήλωση παρουσίασε η Κορίνα Κομπολίτη και προλόγισε η τελευταία απόγονος του Κυβερνήτη, η Ναταλία Καποδίστρια, η οποία χαρακτήρισε «άθλο» τη δημιουργία της ταινίας από τον ιδιαίτερα αγαπητό της σκηνοθέτη, Γιάννη Σμαραγδή. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Πρόεδρος του Ο.Α.Κ. Δαμιανός (Μάνος) Ράπτης και, ως εκπρόσωπος της Ακαδημίας Ελληνικών Βραβείων Τέχνης, ο Γιώργος Καλούδης, που χαρακτήρισε την εκδήλωση «Ωδή στον Γιάννη Σμαραγδή», παραπέμποντας στον ποιητή Ανδρέα Κάλβο.

Ξεχωριστή στιγμή αποτέλεσε η παρουσία του ίδιου του δημιουργού της ταινίας Καποδίστριας, του Ακαδημαϊκού – Σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή, ο οποίος μίλησε με συγκίνηση για τον επίπονο δρόμο των οκτώ χρόνων που χρειάστηκαν για να ολοκληρωθεί το έργο. «Ο Καποδίστριας δεν είναι απλώς ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας. Είναι ένας μεγάλος σύγχρονός μας, που η παρουσία του φωτίζει ακόμη», τόνισε, αποσπώντας θερμό χειροκρότημα.

Για την εκδήλωση ο στοχαστής – συγγραφέας Μίμης Τσακωνιάτης έγραψε: «Στις μέρες μας υπάρχουν πολλοί μαστόροι σκηνοθέτες-ποιητές της παρακμής που είναι πολύ ενδιαφέροντες κινηματογραφικά, επειδή αποτυπώνουν στο σελιλόιντ την αποσύνθεση που κυριαρχεί παντού γύρω μας. Αλλά η διάλυση απαιτεί και σύνθεση. Κι αυτό είναι το πρόβλημα της τέχνης σήμερα. Ότι δηλαδή ξαφνικά έχασε την πίστη της στη σύνθεση και προπαντός στην ομορφιά. Η μοντέρνα τέχνη, και κατ’ επέκταση το σύγχρονο σινεμά, κοιτάζει μόνο εσωτερικά όπου δεν υπάρχει τίποτα για να βρεθεί παρά μόνο ερείπια, ο καθρέφτης του κόσμου μας.

 Υπάρχει ένα πλατύ ποτάμι που συνδέει όλους τους πνευματικούς ανθρώπους. Και αυτό είναι ο Θεός. Γιατί ο άνθρωπος χωρίς τον Θεό δεν είναι τίποτε! Ένας ξεροπόταμος… Και όπως λέει ο ανέσπερος Ελύτης «όπου υπάρχει η ποίηση, εκεί κι ο Θεός».

Ο ποιητής των εικόνων Γιάννης Σμαραγδής είναι μοναδική περίπτωση γνήσιου μεταφυσικού σκηνοθέτη στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, όπου σε μία εποχή ολοκληρωτικής παρακμής, επικράτησης και λατρείας της ασχήμιας, της ύλης και του Εγώ, κινείται κόντρα στο κυρίαρχο ορφνό ρεύμα. Στην ουσία κυλάει μέσα στο ίδιο γαλάζιο ποτάμι παρέα με όλους τους αρχαίους αλλά και σύγχρονους μεταφυσικούς φιλόσοφους και ποιητές. Δεν ακολουθεί δηλαδή το εφήμερο, φθαρτό και φθοροποιό Πνεύμα των Καιρών (Zeitgeist), αλλά το παντοτινό, αναλλοίωτο και ζωοποιό Πνεύμα του Βάθους (The Spirit of the Depth), αφού κάθε ταινία του αποτελεί ένα περίτεχνο μωσαϊκό μυθοπλασίας, βιογραφίας, φιλοσοφικού και μεταφυσικού στοχασμού.

Και είναι άξιο θαυμασμού το γεγονός ότι ο Γιάννης Σμαραγδής, αυτός ο κομιστής του Φωτός μέσα στο πηχτό σκοτάδι των καιρών, είναι ο μοναδικός σκηνοθέτης-φιλόσοφος σε όλη την ιστορία του κινηματογράφου που από το πρώτο εξ Αποκαλύψεως φιλμ του Καλή σου νύχτα κυρ’ Αλέξανδρε, αυτό το «Ξύπνημα γαλανό μες στην πηγή Της μέρας Ήλιος» όπως θα έλεγε κι ο Ελύτης, μέχρι το τελευταίο, τον Καποδίστρια, υπηρετεί ευλαβικά, με θρησκευτική πίστη την Ποιητική του Φωτός! Γιατί δεν υπάρχει κανείς άλλος ομότεχνός του στον κόσμο που κάθε του φιλμική πνοή να αφορά την ολοκλήρωση του αρχετυπικού ταξιδιού του ήρωά του, της ίδιας της ψυχής δηλαδή από τη σκλαβιά στην ελευθερία, από το σκοτάδι στο Φως! Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο τον αποκάλεσα Αρχιτέκτονα της Ψυχής!

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που από τον ψυχισμό τους λείπουν βασικά συναισθηματικά εργαλεία, ή είναι εντελώς ατροφικά, με αποτέλεσμα να λειτουργούν αποκλειστικά με τη σκέψη, διανοητικά. Δεν έχουν καρδιά, συμπόνοια. Πρόκειται για κτήνη που μέσα τους βασιλεύουν τα κατώτερα, ζωώδη ένστικτα. Και προκειμένου να αντισταθμίσουν αυτό το ψυχικό τους έλλειμμα, εγκληματούν χωρίς κανέναν ενδοιασμό, είτε σε ατομικό επίπεδο είτε σε συλλογικό. Η ανάγνωση της ιστορίας δείχνει ότι ο κόσμος, που ζει ακόμη κάτω από τον νόμο της ζούγκλας –δείτε τι συμβαίνει σήμερα στις διεθνείς σχέσεις των κρατών αλλά και γύρω μας– διαχρονικά και με σπάνιες εξαιρέσεις ηγεμονεύεται από τέτοιου είδους ανθρώπους: κυνικούς, εγωμανείς και αδίστακτους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κίσινγκερ ταυτίστηκε με τον αποκαλούμενο και “Διάβολο της διπλωματίας” Μέττερνιχ, ο οποίος έβλεπε ως εχθρό του έναν αληθινό Άνθρωπο, τον Καποδίστρια, που είχε για μαξιλάρι του τις επιστολές του Απόστολου Παύλου και την Αγάπη. Σε όλον τον κόσμο, είχε διευκρινίσει ο Μέττερνιχ, υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπων, που συγκρούονται μεταξύ τους. Εκείνου, δηλαδή του Καποδίστρια, και ο δικός του. Ποιος είναι όμως ο δικός του; Ο άνθρωπος ο οποίος μη γνωρίζοντας τίποτε για τον “άλλο κόσμο”, αποδέχεται σε τέτοιο βαθμό, όπως ακριβώς είναι, τον «κόσμον τούτο», ώστε να φτάνει στο σημείο να μάχεται πονηρά και λυσσαλέα για να ματαιώσει κάθε προσπάθεια βελτίωσής του. Αυτή άλλωστε υπήρξε και όλη η πολιτική του Κίσινγκερ αλλά και του μέντορά του Μέττερνιχ, που, στην ουσία, μόνο δεινά και καταστροφές προκάλεσαν στους λαούς. Αντίθετα, οι Καποδίστριες πιστεύουν ότι ο κόσμος δεν είναι στατικός, αλλά σε κίνηση, όπως και η ψυχή που σύμφωνα με τον Πλάτωνα στον Φαίδρο είναι αιώνια κίνηση· άρα σκοπός της αγαθής πολιτικής είναι να δώσει στην κίνηση αυτή τη σωστή κατεύθυνση και, ει δυνατόν, να την επιταχύνει. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στους δύο κόσμους, που όπως θα δουν οι θεατές έρχονται αντιμέτωποι για μία ακόμη φορά στη νέα ταινία του Γιάννη Σμαραγδή. Επειδή αν δεν έλθουν νέοι Καποδίστριες που να έχουν ως έμβλημά τους το δίκαιο και την αρετή –ας θυμηθούμε τον Μεγαλέξανδρο–, οι άνθρωποι θα εξακολουθήσουν να βλέπουν και να βιώνουν μία σκιώδη ζωή μέσα στο σπήλαιο του Πλάτωνα…

Η Αγάπη είναι ο μόνος δρόμος. Δεν μπορούμε να ξεπληρώσουμε το κακό με κακό. Μόνο το καλό μπορεί να νικήσει το κακό. Αυτό έπραξε και ο Ιωάννης Καποδίστριας. Επειδή ο θάνατός του ήταν μόνο η αρχή. Θα τον συναντήσουμε ξανά σε ένα νέο δρόμο, να είστε σίγουροι. Και αυτό τον δρόμο, αυτή την Οδό της Αγάπης και του Νέου Ανθρώπου δείχνει η ταινία – αλλά και όλο το φιλμικό έργο του Κρητικού σκηνοθέτη. Επειδή ο θάνατος είναι κέρδος και η ζωή είναι ο Χριστός. Γιατί και ο ίδιος ο Γιάννης Σμαραγδής δεν πορευόταν εξαρχής στην ευθεία οδό… Ήταν ο Χριστός που του εμφανίστηκε σε ένα μεγάλο, αρχετυπικό όνειρο και του χάρισε έτοιμη, ως επίπνοια, τη διαμαντένια ταινία Καλή σου νύχτα κυρ’ Αλέξανδρε! Του έδωσε Ζωή. Εκείνος τον έβγαλε μέσα από το σκοτάδι της άγνοιας, της ιδιοτέλειας και του εγωισμού, εκείνος τον ανέστησε μέσα από τους νεκρούς… Ο Θεός τού έδωσε δύναμη. Εκείνος τον έσωσε και τον προσκάλεσε σε μία ιερή ζωή με φύλακα άγγελο δίπλα του την καλόψυχη Ελένη Σμαραγδή, και το πνευματικό του έργο ξεχύθηκε σαν θεία προσφορά στις αγαθές ψυχές. Γι’ αυτό το έργο υπέφερε κάθε δεινό και δέχτηκε μανιώδη πόλεμο, επειδή το σκοτάδι φοβάται το Φως και θέλει να το αλυσοδέσει… Αλλά ο Λόγος του Θεού δεν αλυσοδένεται. Ο Γιάννης Σμαραγδής όμως έφτασε στο τέρμα, που πάντα είναι μία νέα αρχή… Διατήρησε άσβεστη την πίστη του στο Αδύνατο. Όπως, λοιπόν, όλες οι ταινίες του πνευματικότερου εν ζωή Έλληνα δημιουργού, έτσι και αυτή, ο Καποδίστριας, αξίζει κάθε έπαινο και αγάπη από όλους εμάς που υπηρετούμε τη μεγάλη ιδέα της πραγματικής εσωτερικής ένωσης με αυτό που μας γέννησε. «Και την ποθεινήν πατρίδα παράσχου μοι»…»

Μετά την προβολή έγινε η βράβευση του σκηνοθέτη, ο οποίος “έζησε” τη συγκίνηση και τα βουρκωμένα μάτια των Κερκυραίων.

Στην εκδήλωση παρέστησαν επίσης ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Κέρκυρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, ο Βουλευτής Κέρκυρας Αλέκος Αυλωνίτης, ο Δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας, πρώην δήμαρχοι, εκπρόσωποι του πολιτικού και ακαδημαϊκού χώρου, καθώς και προσωπικότητες από τον χώρο του πολιτισμού και καλλιτέχνες.

Ιδιαίτερη σημασία έχει και η ανακοίνωση ότι η ταινία Καποδίστριας, η οποία θα κάνει πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες ανήμερα τα Χριστούγεννα, θα εκχωρηθεί στη συνέχεια σε σχολεία και πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, ως εργαλείο παιδείας και ιστορικής μνήμης.

Η πρώτη προβολή στην Κέρκυρα αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα ώστε να συναντηθεί το κοινό με το όραμα του Γιάννη Σμαραγδή και να προετοιμαστεί για την ολοκληρωμένη ταινία, που φιλοδοξεί να αναδείξει με κινηματογραφική δύναμη τη ζωή και το έργο του μεγάλου Κυβερνήτη.