Κρήτη, αιρετοί άρχοντες και έργα υποδομής

Αφορμή για το παρόν άρθρο μου αποτελεί η δήλωση του δημάρχου Ηρακλείου κ. Καλοκαιρινού στην πρώτη εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού 98,4 για το 2025 ότι «θα είμαστε περισσότερο διεκδικητικοί το 2025. Ακόμα κι αν ενοχλούμε, θέλουμε να πάμε την πόλη μπροστά». 

Η δήλωση αυτή μου φέρνει στη σκέψη κάποιες παρόμοιες δηλώσεις αιρετών τις προηγούμενες δεκαετίες, δηλώσεις όμως που έμειναν δηλώσεις και δε μετουσιώθηκαν σε πραγματικές διεκδικήσεις για τα προβλήματα των Δήμων και της Περιφέρειας της Κρήτης. 

Η ασυνέπεια λόγων και έργων (πραγματικών διεκδικήσεων) αφορά τους αιρετούς και των τριών κομμάτων που κυβέρνησαν τη χώρα μετά τη Μεταπολίτευση. Αφορά αφενός τους αιρετούς δημάρχους και αφετέρου τον αιρετό περιφερειάρχη και κυρίως τους βουλευτές των τριών κομμάτων (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ), οι οποίοι διαχρονικά δεν έχουν καταφέρει ή μάλλον δεν έχουν θελήσει να λειτουργήσουν ομαδικά και συντονισμένα για τη διεκδίκηση της επίλυσης των προβλημάτων του νομού και της Κρήτης. 

Ο λόγος, κατά την άποψή μου, είναι αφενός ο εσωκομματικός ανταγωνισμός και αφετέρου για τους εκάστοτε κυβερνητικούς βουλευτές η προσδοκία αξιοποίησής τους στον κάθε φορά επόμενο ανασχηματισμό και επομένως δεν πρέπει να πιέσουν και ενοχλήσουν το ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΞΙΜΟΥ, αντίθετα αισθάνονται ότι οφείλουν να το επαινούν ή ακόμη και να το… λιβανίζουν. 

Απόδειξη για τα παραπάνω αποτελεί, δυστυχώς, η σκληρή και απογοητευτική πραγματικότητα, ότι μετά τη Μεταπολίτευση δεν έχει προγραμματιστεί και εκτελεστεί κανένα μεγάλο έργο υποδομής στην Κρήτη. Για τριάντα τουλάχιστον χρόνια συζητούνται δύο μεγάλα έργα, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι (παλιότερα ο λοξός διάδρομος) και ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ). Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κυβερνήσεις των τελευταίων 20 χρόνων προέβαιναν σε βαρύγδουπες ανακοινώσεις για εκπόνηση και ολοκλήρωση των σχετικών μελετών, εξασφάλιση χρηματοδότησης και σύντομη έναρξη εργασιών, αλλά όλα αυτά έμεναν στα χαρτιά ή μάλλον στον “αέρα”. 

Μόνο τη διετία 2010-2011, επί κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου, είχαν “ωριμάσει” οι συνθήκες των μελετών και της χρηματοδότησης, αλλά και πάλι λόγω διαφωνιών τοπικών παραγόντων δεν προχώρησαν. Και επειδή όλα τα ψέματα έχουν το τέλος τους, έτσι και οι πολλές εξαγγελίες κάποια στιγμή “ωρίμασαν” τις συνθήκες για τα δύο παραπάνω εμβληματικά έργα για την Κρήτη. Από τα δύο, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι φαίνεται να προχωρά επιτέλους και μάλιστα να ολοκληρώνεται εντός χρονικών στόχων το έτος 2027. Αντίθετα, ο ΒΟΑΚ έχει ακόμη προβλήματα και μελετών. 

Χρειάζεται να ενοχλούν όλοι οι πολιτικοί παράγοντες της Κρήτης, δήμαρχοι, περιφερειάρχης και βουλευτές (και οι 16), προπαντός οι 8 κυβερνητικοί, ώστε να ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα και να μπει σε τροχιά οριστικοποίησης μελετών και υλοποίησης και το μεγάλο κομμάτι, το τμήμα “Καστέλι Κισσάμου-Ηράκλειο”. 

Επίσης, όσον αφορά στον ΒΟΑΚ, πρέπει να πιέσουν ώστε να τροποποιηθεί η μελέτη για το τμήμα που τέμνει τον αστικό ιστό των Δήμων Ηρακλείου και Μαλεβιζίου. Στο σημείο αυτό φαίνεται να δίνει διέξοδο η πρόταση του Δήμου Ηρακλείου, η οποία προτείνει την κατασκευή “στεγάστρων” (covers) στον Εσταυρωμένο, στην Ούλοφ Πάλμε, σε δύο σημεία ανατολικά της λ. Κνωσού, στην περιοχή της Ν. Αλικαρνασσού και ανατολικά της ΒΙ.ΠΕ., με τη συνολική επιφάνεια των στεγάστρων να ανέρχεται σε 129,75 στρέμματα και το μήκος του δρόμου στα 2,15 χιλιόμετρα. 

Η παραπάνω πρόταση του Δήμου αποτελεί μια τρίτη οδό μεταξύ του σημερινού σεναρίου που διχοτομεί την πόλη και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα και της πρότασης του ΤΕΕ για υπογειοποιήσεις δρόμων. Η πρόταση του Δήμου, πέραν του σημαντικά χαμηλότερου σε σχέση με τις υπογειοποιήσεις κόστους, λόγο για τον οποίο τις αρνείται ο αρμόδιος υπουργός και η κυβέρνηση, δημιουργεί και διαμορφώνει επιπλέον κοινόχρηστους χώρους. Υπάρχουν πολλά επιτυχημένα παραδείγματα εφαρμογής των “στεγάστρων” στην Αττική οδό, στο ύψος του Ν. Ηρακλείου, όπου δημιουργήθηκε χώρος για το δημοτικό γήπεδο της περιοχής και δημοτικά γήπεδα τένις. Το ίδιο συνέβη στην Αττική οδό, στο ύψος του Ζαφειρίου. 

Όσον αφορά στις αιτιάσεις της κυβέρνησης για το μεγάλο κόστος των υπογειοποιήσεων, θα ήθελα να επισημάνω τα εξής στοιχεία, τα οποία θέτουν επιτακτικά θέμα άνισης μεταχείρισης, για να μην πω παραγκωνισμού της Κρήτης σε σχέση με άλλες περιοχές: 

Το Μετρό Θεσσαλονίκης κόστισε, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης, τρία δισεκατομμύρια ευρώ (3.000.000.000 €), με προοπτική να εξυπηρετεί στην εξέλιξη και ανάπτυξή του 250.000 επιβάτες την ημέρα. Τον πρώτο μήνα λειτουργίας του, Δεκέμβριος 2024, το χρησιμοποίησαν, κατά δήλωση του κ. Γκιουλέκα, υφυπουργού Εσωτερικών με αρμοδιότητα τη Μακεδονία και τη Θράκη, περίπου τριακόσιες χιλιάδες επιβάτες συνολικά. Έχει 13 σταθμούς και μήκος 9,6 χιλιόμετρα.

Η κατασκευή του flyover, της υπερυψωμένης ταχείας λεωφόρου (υπερσύγχρονου εναέριου αυτοκινητόδρομου) για τη διευκόλυνση της περιφερειακής κυκλοφορίας στην πόλη της Θεσσαλονίκης έχει ξεκινήσει και υπολογίζεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2027. Θα έχει μήκος 13 χιλιόμετρα, 9 ανισόπεδους κόμβους, 8 νέες γέφυρες και 3 νέες σήραγγες. Το αρχικό κόστος υπολογίστηκε σε 463.000.000 €, όμως τώρα το κόστος του υπολογίζεται σε 1.550.000.000 €, μαζί με πληρωμές διαθεσιμότητας τις οποίες θα καταβάλλει το Δημόσιο στην 28ετία 2026-2052 λόγω ΣΔΙΤ αντί κλασικής συμβατικής κατασκευής. 

Το συνολικό κόστος των δύο έργων ανέρχεται επομένως σε 4,55 δισεκατομμύρια €, κόστος αρκετά υψηλότερο από το κόστος των δύο έργων της Κρήτης, του νέου αεροδρομίου Καστελίου και του ΒΟΑΚ (περίπου 3,7 δισεκατομμύρια €). 

Επίσης, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, πέραν του κόστους, οι ανάγκες που εξυπηρετούν τα παραπάνω έργα, αφενός στη Θεσσαλονίκη και αφετέρου στην Κρήτη, καθώς και το γεγονός ότι η κατασκευή του ΒΟΑΚ θα συμβάλλει σημαντικά στην ασφαλή κυκλοφορία στην Κρήτη και στον περιορισμό των πολλών θανατηφόρων τροχαίων, με 64 νεκρούς το 2024. 

Τέλος. επισημαίνω για την καθαρά οικονομική πλευρά των παραπάνω έργων, ότι η Κρήτη εισέφερε κατά 26% στα συνολικά ετήσια έσοδα του τουρισμού και συγκεκριμένα στα 20,7 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή κατά 5,356 δισεκατομμύρια €. Και τα δύο έργα έχουν σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη του τουρισμού και τα έσοδα από αυτόν, έσοδα που οδηγούν και στη γρήγορη απόσβεση του κόστους αυτών.

Κλείνω την παρέμβασή μου με την προτροπή προς τον δήμαρχο Ηρακλείου κ. Καλοκαιρινό να είναι διεκδικητικός, να ενοχλεί όλους τους αρμόδιους συχνά και επίμονα για τα θέματα του Δήμου και για τον ΒΟΑΚ και προς τους βουλευτές όλων των κομμάτων, ιδιαίτερα τους κυβερνητικούς, να συμπαρασταθούν στα αιτήματα του Δήμου Ηρακλείου και του Δήμου Μαλεβιζίου και ιδιαίτερα στις προσφυγές τους στο ΣτΕ για τον ΒΟΑΚ. 

Να υπενθυμίσω, επίσης, σε όλους τους αιρετούς, δημάρχους, περιφερειάρχη και βουλευτές ότι έχουν ξεχάσει πως έχει ματαιωθεί ή έχει παραπεμφθεί και πάλι στις καλένδες η κατασκευή του νέου Δικαστικού Μεγάρου Ηρακλείου. Ας κινητοποιηθούν, ας πιέσουν, ας ενοχλήσουν και διεκδικήσουν επίμονα την κατασκευή του. Είναι ντροπή για την πόλη και τον νομό οι άθλιες συνθήκες στέγασης και “απονομής” της Δικαιοσύνης.

Και για να μη μου πουν κάποιοι ότι είμαι δύσπιστος ή κάνω αντιπολίτευση, υπενθυμίζω το εξής: Στις 12/05/2014 σε επίσκεψή του στον δήμαρχο Ηρακλείου κ. Γιάννη Κουράκη στη Λότζια, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης κ. Νίκος Κανελλόπουλος δήλωσε ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης συμφώνησε με τον υπουργό Ανάπτυξης κ. Κωστή Χατζηδάκη και τον γενικό γραμματέα Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα του ΥΠ.ΑΝ. και Ανταγωνιστικότητας κ. Νικόλαο Μαντζούφα να προχωρήσει άμεσα στο έργο της κατασκευής του νέου Δικαστικού Μεγάρου Ηρακλείου. Διευκρίνισε, δε, ότι πιστεύει πως σε ένα μήνα θα είναι έτοιμη να προχωρήσει η προκήρυξη για τη δημοπράτηση και σε χρονικό διάστημα όχι πέραν των δύο ετών, δηλαδή μέσα στο 2016, θα παραδοθεί στον λαό της Κρήτης, στον λαό του Ηρακλείου, για να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί από τους πολίτες και τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης. 

Έχουν περάσει 10 ολόκληρα έτη από τότε, και για την κυβέρνηση, που είναι περίπου η ίδια με τότε, δεν έχει περάσει ακόμη ο ένας μήνας για την προκήρυξη της δημοπράτησης. Κοροϊδία, ντροπή!!!!! Ντροπή για τον κ. Κωστή Χατζηδάκη, που ήταν ο υπουργός Ανάπτυξης που είχε συμφωνήσει στην άμεση δημοπράτηση και την κατασκευή, και είναι τώρα αντιπρόεδρος στη Νέα Δημοκρατία, ο πανίσχυρος υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Κρητικός. Ντροπή και για τους αιρετούς της Κρήτης, ιδιαίτερα του Ηρακλείου, όσους ήταν και τότε εκλεγμένοι και όσους έχουν εκλεγεί στις ενδιάμεσες και στις τελευταίες εκλογές του 2023, ιδιαίτερα τους κυβερνητικούς που ανέχονται τη μεγάλη αυτή κοροϊδία σε βάρος των πολιτών και των λειτουργών της Δικαιοσύνης του Ηρακλείου, χωρίς να αντιδρούν και να πιέζουν. Μάλλον έχουν επιλέξει να μην ενοχλούν.
 
* Ο Γιώργος Τσικνάκης είναι δικηγόρος, π. γραμματέας Π.Ε. ΠΑΣΟΚ Κρήτης.