Ο ρόλος, τα προγράμματα και οι στόχοι του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κρήτης
Να ανιχνεύσει και να χαρτογραφήσει την παγκρήτια επιχειρηματική καινοτομία, να τη διασυνδέσει με ακαδημαϊκά ιδρύματα και ερευνητικά εργαστήρια και να αναπτύξει μία στοχευμένη, αποτελεσματική στρατηγική που θα αναδεικνύει τις ευκαιρίες και τις προοπτικές εφαρμογής καινοτόμων δράσεων και ιδεών, στηριζόμενη στα τοπικά πλεονεκτήματα της εκάστοτε περιοχής, είναι οι βασικοί στόχοι και η κεντρική λειτουργία του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κρήτης (IBO). Το παρατηρητήριο αποτελεί μία μόνιμη δομή της Περιφέρειας, που ασχολείται με θέματα επιχειρηματικότητας από το 2016, με άξονα την στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης, η οποία ουσιαστικά αποτελεί έναν τρόπο σύνδεσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων με την πραγματική οικονομία ενός τόπου, με οφέλη για το τοπικό οικονομικό και επιχειρηματικό οικοσύστημα. Η Κρήτη αποτελεί μία ελληνική Περιφέρεια με έντονο ενδιαφέρον, διάθεση και πρωτότυπες ιδέες για ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων, είτε αυτές αφορούν τον σχεδιασμό και τη σύσταση νέων επιχειρήσεων, είτε τον μετασχηματισμό του μοντέλου λειτουργίας των ήδη υπαρχόντων και τη στροφή τους σε μία κατεύθυνση βιωσιμότητας και καινοτομίας. Αυτό επιβεβαιώνεται από τις 202 ενεργές καινοτόμες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Κρήτη και είναι καταγεγραμμένες στο μητρώο του IBO, όπου εμφανίζονται νεοφυείς, καινοτόμες επιχειρήσεις, ενταγμένες σε αναπτυξιακό νόμο, ή επιχειρήσεις που υλοποιούν ή έχουν υλοποιήσει Ευρωπαϊκά, Τομεακά ή Περιφερειακά Συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα Καινοτομίας. Οι καινοτόμες επιχειρήσεις στην Κρήτη, σύμφωνα με στοιχεία του μητρώου του παρατηρητηρίου δραστηριοποιούνται κυρίως στο κομμάτι των ψηφιακών τεχνολογιών και της Πληροφορικής, καθώς και της βιώσιμης αγροδιατροφής. Από τις 202, οι 15 βρίσκονται στο Ρέθυμνο, με το επιχειρείν της πόλης να παρουσιάζεται ακόμα διστακτικό απέναντι στην υιοθέτηση ορισμένων πρακτικών και την εκπόνηση καινοτόμων ιδεών, αλλά η τάση και το ενδιαφέρον που καταγράφεται είναι αυξητικά. Η συντριπτική πλειοψηφία των καινοτόμων επιχειρήσεων του Ρεθύμνου δραστηριοποιούνται στους τομείς του εμπορίου, της αγροτικής παραγωγής και του τουρισμού, ενώ με βάση τα στοιχεία του μητρώου, οι τομείς έξυπνης εξειδίκευσης των επιχειρήσεων είναι κυρίως η βιώσιμη αγροδιατροφή και ακολουθεί ο ευφυής τουρισμός-πολιτισμός.
Ουσιαστικά η στοχοθεσία του Παρατηρητηρίου είναι να ενισχύσει και να στηρίξει την επιχειρηματικότητα, ιδίως εκείνη που βασίζεται σε καινοτόμες πρακτικές, να παρακολουθεί και να αξιολογεί την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και ιδεών, και να συμβάλλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας στην Περιφέρεια Κρήτης. Παράλληλα, εισάγει συνεργασίες και προωθεί τη «Συνεχή Επιχειρηματική Ανακάλυψη» στο πλαίσιο της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης RIS3Crete. Η λειτουργία του IBO βασίζεται σε ένα σύγχρονο ψηφιακό πληροφοριακό σύστημα, το οποίο φιλοξενεί μητρώα επιχειρήσεων, ερευνητικών εργαστηρίων και δράσεων υποστήριξης, δίνοντας τη δυνατότητα στα μέλη να αναζητήσουν συνεργασίες, να προβληθούν και να συμμετάσχουν σε θεματικές ομάδες και κοινότητες. Μέσα από στοχευμένες δράσεις, το Παρατηρητήριο φέρνει κοντά επιχειρήσεις και ερευνητές, δράσεις όπως τα «Δωμάτια Συνεργασίας», στα οποία αναπτύσσονται κοινοί σχεδιασμοί και λύσεις, ενώ οι «Ομάδες Εστίασης» είναι επίσης μία δράση η οποία επικεντρώνεται σε τομείς αιχμής όπως η βιώσιμη αγροδιατροφή και ο έξυπνος τουρισμός. Μια από τις πιο εμβληματικές πρωτοβουλίες του είναι τα Βραβεία Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κρήτης, που επιβραβεύουν νέες επιχειρήσεις και καινοτομίες σε προϊόντα, υπηρεσίες, βιωσιμότητα και επιχειρησιακές διαδικασίες.
Στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης (RIS3Crete) – Τομείς προτεραιότητας και πεδία εξειδίκευσης
Προκειμένου να μπορέσει να εντοπιστεί ή να αναπτυχθεί μία επιχειρηματική καινοτομία, το παρατηρητήριο λειτουργεί με βάση τη στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης της Περιφέρειας Κρήτης, σύμφωνα με την οποία τμηματοποιεί τις επιχειρήσεις, ανάλογα με πέντε τομείς προτεραιότητας: Ευφυής Τουρισμός – Πολιτισμός, Βιώσιμη Αγροδιατροφή, Υγεία και Ευεξία, ενώ οριζόντιοι τομείς θεωρούνται οι Ψηφιακές Τεχνολογίες και η Βιώσιμη Χρήση των Πόρων. «Στο πλαίσιο αυτής της φιλοσοφίας εμείς ξεκινήσαμε να υλοποιούμε τη στρατηγική, ως αίτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βγήκαμε έξω και κάναμε διαβουλεύσεις, έτσι ώστε να δούμε τι θέλουν να κάνουν οι επιχειρήσεις της Κρήτης και να βγάλουμε στη συνέχεια στοχευμένες προσκλήσεις χρηματοδότησης, που θα έχουν καλύτερη απορροφητικότητα και ένα πραγματικό αποτέλεσμα στην πραγματική μας οικονομία», ανέφερε μεταξύ άλλων μιλώντας στα «Ρ.Ν.» η Κατερίνα Ρουσάκη, προϊσταμένη του Παρατηρητηρίου. Η ψηφιακή και η πράσινη μετάβαση, η κυκλική, κυτταρική γεωργία, ή η γεωργία ακρίβειας, η αποτελεσματική επεξεργασία σε επίπεδο αγροδιατροφής, η αξιοποίηση της Τεχνητής νοημοσύνης και άλλων νέων τεχνολογιών και συστημάτων είναι ορισμένοι βασικοί άξονες εφαρμοσμένης επιχειρηματικής καινοτομίας, τους οποίους οι επιχειρήσεις καλούνται να εντάξουν στον τρόπο λειτουργίας τους και στο παραγωγικό τους μοντέλο, προκειμένου να καινοτομήσουν. Παράλληλα, το IBO συνεργάζεται με τα μεγαλύτερα και τα πιο σημαντικά ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα του νησιού, όπως το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το ΕΛΜΕΠΑ, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και πολλά ακόμα. Η προσέγγιση του Παρατηρητηρίου, όπως υπογράμμισε η κ. Ρουσάκη , είναι «να δούμε τις ανάγκες της αγοράς και στη συνέχεια να βγάλουμε συμπεράσματα και στοχευμένες προσκλήσεις. Σκοπός η διασύνδεση με ακαδημαϊκά και τα ερευνητικά ιδρύματα και η υποστήριξη των επιχειρήσεων που έχουν μία τάση προς την καινοτομία, έχουν εξωστρέφεια και οι οποίες ήθελαν τη βοήθειά μας». Η λειτουργία του IBO βασίζεται σε ένα σύγχρονο ψηφιακό πληροφοριακό σύστημα με μητρώα επιχειρήσεων, ερευνητικών εργαστηρίων και δράσεων υποστήριξης, επιτρέποντας την αναζήτηση συνεργασιών, την ανταλλαγή γνώσης και τη δημιουργία κοινοτήτων. «Δύο είναι οι βασικές μας δουλειές: να αποτυπώσουμε το οικοσύστημά μας, δηλαδή να δούμε ποιοι είναι οι παίκτες και στη συνέχεια να τους διασυνδέσουμε. Επίσης μαζεύουμε όλη τη διαθέσιμη πληροφορία για τα χρηματοδοτικά εργαλεία», σημείωσε η κ. Ρουσάκη, εξηγώντας ότι ουσιαστικά το Παρατηρητήριο φέρνει σε επαφή τις ίδιες τις επιχειρήσεις μεταξύ τους, σε μία εποχή που πλέον τα χρηματοδοτικά εργαλεία του υπουργείου ανάπτυξης ζητούν καινοτομία και συνεργατικότητα. «Η φιλοσοφία μας είναι να μιλάμε με τις επιχειρήσεις σε ένα άλλο επίπεδο, να μην είμαστε απλά ένας ελεγκτικός μηχανισμός, να συνομιλούμε μαζί τους, να βλέπουμε τις ανάγκες τους», συμπλήρωσε.
Διστακτικότητα στην επιχειρηματική καινοτομία του τουρισμού της υπαίθρου – Συγκεντρωτισμός στο Ηράκλειο
Η χαρτογράφηση της καινοτομίας από το Παρατηρητήριο δεν περιορίζεται μόνο στην καταγραφή ευκαιριών, αλλά και στην ανάδειξη προβλημάτων του επιχειρηματικού κόσμου. «Ένα από τα ελλείμματα που διαπιστώσαμε ήταν η συνεργασία, που δεν ήταν αυτονόητη, οι παίκτες του οικοσυστήματος μιλούσαν άλλες γλώσσες. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να υπάρχει κάποιος που κάνει αυτούς τους δύο παίκτες να συνομιλούν», τόνισε η κ. Ρουσάκη και στη συνέχεια συμπλήρωσε ότι το παρατηρητήριο σαφώς δεν μπορεί να επιλύσει όλα τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες Κρητικές επιχειρήσεις, ζητήματα όπως «η γραφειοκρατία, η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, ειδικά σε τομείς με υψηλές τεχνολογίες», ανέφερε. Σε επίπεδο γεωγραφικής κατανομής, η κ. Ρουσάκη επεσήμανε ότι «σίγουρα υπάρχει μία συγκέντρωση των καινοτόμων επιχειρήσεων στο Ηράκλειο, αλλά θα θέλαμε αυτό να εξομαλυνθεί. Σίγουρα στο Ρέθυμνο υπάρχει μία δυσκολία, αλλά αυτό πιθανότατα οφείλεται και στον μικρότερο αριθμό των επιχειρήσεων». Στον τομέα του τουρισμού, και ειδικότερα του τουρισμού της υπαίθρου, καταγράφεται, σύμφωνα με την κ. Ρουσάκη έντονος δισταγμός. «Έχουμε δει ότι είναι χαμηλό το επίπεδο της τάσης για καινοτομία στον τουρισμό της υπαίθρου, είναι πολύ διστακτική η καινοτομία σε αυτόν τον τομέα και είναι ένα κομμάτι που το έχουμε εντοπίσει σαν έλλειμμα για το οικοσύστημά μας». Τέλος, αναφερόμενη στην ανάγκη που έχει η Κρητική αγορά τη σύσταση και τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου, αλλά και στο κατά πόσο η καινοτομία στις επιχειρήσεις είναι το μοναδικό μέσο μακροπρόθεσμης και ευημερούς επιβίωσής τους, η κ. Ρουσάκη σχολίασε: «Χωρίς την καινοτομία δεν θα επιβιώσει κανείς. Αν δεν βλέπει ο επιχειρηματίας μπροστά και δεν έχει ένα όραμα, έχει αποδειχθεί ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της αγοράς».
Προγράμματα και δράσεις του Παρατηρητηρίου
Η δραστηριότητα του Παρατηρητηρίου εκτείνεται σε όλη την Κρήτη και περιλαμβάνει πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη συνεργασία, τη δικτύωση και την ενίσχυση της καινοτομίας. «Έχουμε φτιάξει την αναζήτηση συνεργασιών, μία δωρεάν υπηρεσία που ένας ενδιαφερόμενος ζητά συνεργασία, ώστε δύο επιχειρηματίες να καινοτομήσουν μαζί ή να υποβάλλουν μία πρόταση σε ένα χρηματοδοτικό εργαλείο», εξήγησε η κ. Ρουσάκη και στη συνέχεια σημείωσε ότι μία άλλης μορφής συνεργασία αποτυπώνεται και στη διασύνδεση με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα μέσω της δράσης «φυτώριο ιδεών», όπου «χρηματοδοτούμε με μικρά ποσά τους φοιτητές και τους ερευνητές να κάνουν την καινοτόμα ιδέα τους επιχειρηματικότητα, μία δράση με πολλούς ωφελούμενους, νέους ανθρώπους, που αποκτούν και μία κουλτούρα επιχειρηματικότητας», ανέφερε επίσης η κ. Ρουσάκη.
Σημαντικό κομμάτι των δράσεων αποτελούν και τα «Innovation Stories» που αναδεικνύουν σπουδαίες καινοτόμες πρακτικές και έργα επιχειρήσεων και εργαστηρίων, την ώρα που η συμμετοχή των κρητικών επιχειρήσεων στα μητρώα του Elevate Greece, μιας πρωτοβουλίας της ελληνικής κυβέρνησης, που στοχεύει στην χαρτογράφηση των startups επιχειρήσεων και στην υποστήριξη της εξέλιξής τους, με μακροπρόθεσμο στόχο την δημιουργία ενός δυνατού καινοτόμου οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας, είναι μεγάλη. Το Παρατηρητήριο διοργανώνει επίσης το τριήμερο καινοτομίας InnoDays κάθε δύο χρόνια, μια διοργάνωση που, όπως αναφέρει η κ. Ρουσάκη, συγκεντρώνει «εταιρείες, ερευνητές, περίπου 160 εκθεσιακά περίπτερα, γίνονται B2B συναντήσεις και ουσιαστικά παρέχεται μία ευκαιρία να γνωρίσει το οικοσύστημα τον εαυτό του και να προκύψουν και αυτόματες συνεργασίες». Στις εξελισσόμενες δράσεις πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν η «Κρήτη Ευρωπαϊκή Περιφέρεια Γαστρονομίας 2026» και τα Βραβεία Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κρήτης, στο πλαίσιο ανάδειξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού και επιβράβευσης καινοτόμων εγχειρημάτων στο νησί. Τέλος, στα νέα εγχειρήματα περιλαμβάνεται και ο Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Ρομποτικής, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, κατά τον οποίο οι συμμετέχοντες μαθητές ανέπτυξαν λύσεις που ενσωματώνουν τεχνολογίες αιχμής, εστιάζοντας στη βιωσιμότητα και την καινοτομία, με θέμα «Κλιματική Αλλαγή, Βιώσιμη Αγροδιατροφή και Κρητική Γαστρονομία», «γιατί όλα ξεκινάνε από τη μικρή ηλικία των ανθρώπων, από νωρίς», σύμφωνα με την κ. Ρουσάκη.
Source link
