Μήπως οι λίγοι να ακολουθήσουν τους πολλούς;

Δεν υπάρχει πιο αποτελεσματική διαφήμιση για έναν τόπο από τη φιλοξενία των κατοίκων του. Και δεν υπάρχει πιο απότομη προσγείωση για τον τουρίστα από την πρώτη του επαφή με την κρητική οδική πραγματικότητα. Πόσοι τουρίστες δεν έχουν βρεθεί να περπατούν σε κάποιον επαρχιακό δρόμο, μόνο και μόνο για να δεχτούν καταιγισμό κορναρισμάτων, φωνών, βρισιών, συχνά χωρίς καν να έχουν κάνει κάτι λάθος;

Γιατί στην Κρήτη, δυστυχώς, η κουλτούρα τουριστικής φιλοξενίας πολλές φορές σταματάει στο check-in του ξενοδοχείου. 
Από εκεί και πέρα, αν ο τουρίστας τολμήσει να διασχίσει δρόμο, να οδηγεί αργά ψάχνοντας πινακίδες που δεν υπάρχουν, γίνεται στόχος ενός θυμωμένου, αδιάλλακτου και συχνά επικίνδυνου αριθμού οδηγών που νομίζουν ότι οι δρόμοι είναι προσωπική τους ιδιοκτησία. Για να μην υπάρξει παρεξήγηση, αναφέρομαι σε μια μειοψηφία οδηγών που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηρίσει το σύνολο των Κρητικών που διαθέτουν τη δύναμη της φιλοξενίας ως ένα μοναδικό προσόν που ξεχωρίσει σε όλη τη χώρα. Πολλοί τουρίστες βιώνουν τη διαδρομή από το αεροδρόμιο στο κατάλυμά τους ως περιπέτεια επιβίωσης. Δεν είναι λίγες οι φορές που παρατηρεί κανείς οικογένειες με παιδιά να προσπαθούν να διασχίσουν έναν δρόμο χωρίς διάβαση, με ορισμένους οδηγούς όχι μόνο να μη σταματούν, αλλά και να τους “στολίζουν” λεκτικά γιατί τόλμησαν να πατήσουν στην άσφαλτο. 

Δεν είναι υπερβολή, οι πεζοί στην Κρήτη συχνά αντιμετωπίζονται ως εμπόδιο. Και όταν ο πεζός είναι τουρίστας που δε γνωρίζει τους άγραφους κανόνες της ελληνικής “οδικής μαγκιάς”, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα. Φραστικές επιθέσεις, επικίνδυνοι ελιγμοί και χειρονομίες που θα έκαναν ακόμα έναν θερμόαιμο Ιταλό οδηγό να κοκκινίσει από ντροπή, είναι πια σχεδόν καθημερινότητα. 

Αξίζει να υπενθυμίσουμε το αυτονόητο, μιας και ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Κρήτης. Η παρουσία κάθε τουρίστα στο νησί φέρνει δουλειές, εισόδημα και ανάπτυξη. Όταν όμως η πρώτη και κυριότερη εικόνα που λαμβάνει είναι η έλλειψη σεβασμού στον δρόμο, η εχθρότητα από οδηγούς και η πλήρης απουσία στοιχειώδους κυκλοφοριακής ευγένειας, τι εντύπωση να κρατήσει; Αυτός ο άνθρωπος, όταν επιστρέψει στην πατρίδα του, τι θα διηγηθεί; Τον ήλιο και τη θάλασσα ή τη φορά που ένα αγροτικό παραλίγο να τον πατήσει επειδή τόλμησε να σταματήσει σε STOP που μόνο εκείνος είδε; Και αν η συμπεριφορά των οδηγών είναι ένα μέρος του προβλήματος, η κατάσταση της οδικής σήμανσης είναι το άλλο εξίσου ντροπιαστικό. Στην Κρήτη του 2025, σε ένα από τα μεγαλύτερα τουριστικά κέντρα της Μεσογείου, υπάρχουν ακόμα πινακίδες ξεθωριασμένες από τον ήλιο, παρατημένες σε σημεία που δε φαίνονται καν ή και πλήρως λανθασμένες. 

Ποιος να πρωτοβγάλει άκρη με τις αυτοσχέδιες ταμπέλες που δείχνουν “Προς παραλία” χωρίς να αναφέρουν καν ποια παραλία; Ή με τα GPS που τα χάνει μέσα σε αγροτικούς δρόμους επειδή η οδοσήμανση είναι υπόθεση για λίγους; Αν οι ντόπιοι μπερδεύονται, σκεφτείτε τι τραβάει ο τουρίστας. Και ας μην ανοίξουμε τη συζήτηση για τις πινακίδες που είναι γραμμένες αποκλειστικά στα Ελληνικά, με γραμματοσειρές του 1985, και τοποθετημένες πίσω από πυλώνες ή και θάμνους.

Μια από τις πιο επικίνδυνες φράσεις που κυκλοφορούν είναι «Έλα μωρέ, έτσι είναι ελάχιστοι ντόπιοι, μην τα παίρνεις προσωπικά». Αυτή η φράση είναι το άλλοθι για τη διατήρηση μιας απαράδεκτης συμπεριφοράς, που όχι μόνο διώχνει κόσμο, αλλά και καταστρέφει το τουριστικό προϊόν εκ των έσω. Ο οδηγός που θεωρεί φυσιολογικό να βρίσει έναν τουρίστα επειδή δεν ξέρει να οδηγεί ξεχνά πως αυτός ο άνθρωπος έφερε χρήμα στον τόπο του. Ξεχνά πως αυτός ο άνθρωπος πιθανόν πλήρωσε ακριβά για να έρθει εδώ και περίμενε φιλοξενία και όχι νταηλίκι. Και το κράτος, η Αυτοδιοίκηση, οι φορείς του τουρισμού συνεχίζουν να κάνουν τα… στραβά μάτια. Μήπως γιατί κανείς δε θέλει να τα βάλει με τον μάγκα με το αγροτικό; 

Αν θέλουμε να συνεχίσουμε να λέμε ότι η Κρήτη είναι κορυφαίος τουριστικός προορισμός, πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα χωρίς ωραιοποιήσεις. Χρειάζεται καμπάνια ενημέρωσης και αλλαγή νοοτροπίας. Χρειάζονται πρόστιμα και ναι, γιατί όχι, αυστηρή αστυνόμευση σε διαβάσεις και κόμβους. Και πάνω απ’ όλα χρειάζεται να θυμηθούμε πως ο πολιτισμός μιας κοινωνίας φαίνεται από το πώς φέρεται στους πιο ευάλωτους.

Μέχρι τότε, ας μην απορούμε γιατί η Κρήτη είναι γεμάτη με τουρίστες που αγαπούν τη φύση και το φαγητό, αλλά αποφεύγουν να περπατήσουν στον δρόμο; 

Ευτυχώς μιλάμε για μειοψηφία, μιας και οι περισσότεροι σε αυτόν τον τόπο ξέρουν να φιλοξενούν. Μήπως οι λίγοι να ακολουθήσουν τους πολλούς;