Με τα μακριά μαλλιά του, τη γενειάδα και τα φθαρμένα ρούχα, ο Ιησούς είναι μία από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές στον δυτικό κόσμο. Γι’ αυτό δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το πρόσωπό του εντοπίζεται συχνά σε άψυχα αντικείμενα.
Αυτό οφείλεται στο φαινόμενο της παρειδωλίας προσώπου – ένα συχνό φαινόμενο του εγκεφάλου, κατά το οποίο κάποιος βλέπει πρόσωπα σε τυχαίες εικόνες ή μοτίβα.
«Μερικές φορές βλέπουμε πρόσωπα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν», εξηγεί ο Ρόμπιν Κρέιμερ, ανώτερος λέκτορας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Λίνκολν, σε άρθρο για το Conversation.
«Μπορεί να κοιτάζεις το μπροστινό μέρος ενός αυτοκινήτου ή μια καμένη φέτα ψωμιού και να διακρίνεις ένα μοτίβο που μοιάζει με πρόσωπο.
Αυτό ονομάζεται παρειδωλία προσώπου και είναι ένα λάθος που κάνει το σύστημα ανίχνευσης προσώπων του εγκεφάλου».
Αυτή την εβδομάδα, μια οπτική ψευδαίσθηση έγινε viral, αφού οι θεατές έμειναν αποσβολωμένοι βλέποντας το πρόσωπο του Ιησού όταν μισόκλειναν τα μάτια τους κοιτώντας μια φαινομενικά συνηθισμένη φωτογραφία με τρεις νέες γυναίκες.
Μπορείς εσύ να δεις τον Ιησού σε αυτές τις φωτογραφίες;
Η παρειδωλία είναι ένα φαινόμενο του εγκεφάλου κατά το οποίο βλέπεις ή ακούς κάτι σημαντικό σε μια τυχαία εικόνα ή μοτίβο.
Αν και ίσως δεν έχετε ακούσει ποτέ τον όρο, το πιθανότερο είναι πως έχετε ζήσει το φαινόμενο, σύμφωνα με τον Κέβιν Μπρουκς, λέκτορα στην Ανθρώπινη Οπτική Αντίληψη στο Πανεπιστήμιο Μακουάρι:
«Όλοι έχουμε βιώσει κάτι παρόμοιο, είτε όταν ως παιδιά χαζεύαμε τα σύννεφα φανταζόμενοι σχήματα, είτε βλέποντας μορφές στο ταβάνι λίγο πριν μας πάρει ο ύπνος», εξηγεί.
Η οπτική παρειδωλία – το να βλέπει κανείς κάτι μέσα σε ένα αντικείμενο – είναι η πιο συχνή μορφή.Ωστόσο, υπάρχει και η ακουστική παρειδωλία.
Το 2018, ίσως θυμάσαι ένα viral βίντεο με ένα παιχνίδι που έβγαζε έναν ήχο, τον οποίο κάποιοι άκουγαν ως «brainstorm» και άλλοι ως «green needle».
Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτό που ακούς εξαρτάται από το τι σκέφτεσαι εκείνη τη στιγμή – παρότι η ηχογράφηση είναι η ίδια.
Μπορείς σχεδόν να επιλέξεις τι θέλεις να ακούσεις: αν άκουσες πρώτα «green needle», δες ξανά το βίντεο σκεπτόμενος «brainstorm».
Το ίδιο συνέβη και με την ψευδαίσθηση «Yanny» ή «Laurel», η οποία δίχασε τους ακροατές το ίδιο έτος.
Γιατί βλέπουμε πρόσωπα;
Τα πρόσωπα θεωρούνται «κάπως ξεχωριστά», σύμφωνα με τον καθηγητή Μπρουκς.
«Από τη γέννησή μας, οι άνθρωποι δείχνουν μια εμμονή με τα πρόσωπα, η οποία διαρκεί σε όλη μας τη ζωή», εξηγεί.
«Τα νεογέννητα βλέπουν καθαρά μόνο σε κοντινές αποστάσεις, επομένως τα πρόσωπα των μελών της οικογένειας είναι αυτά που προβάλλονται πιο έντονα.
Δεν είναι παράξενο λοιπόν που εκπαιδεύουμε τον εγκέφαλό μας να αναγνωρίζει πρόσωπα παντού».
Ως κοινωνικά όντα, περιβαλλόμαστε συνεχώς από πρόσωπα και θέτουμε καθημερινά αυτή την ικανότητα σε δοκιμασία.
Γιατί το πρόσωπο του Ιησού συγκεκριμένα;
Θρησκευτικές μορφές όπως ο Ιησούς και η Παναγία είναι ανάμεσα στα πιο συχνά πρόσωπα που εμφανίζονται σε αντικείμενα.
Το 2004, μια γυναίκα από τη Φλόριντα πούλησε ένα τοστ δέκα ετών για 28.000 δολάρια, επειδή πάνω του υπήρχε ένα μοτίβο που ισχυρίστηκε πως έμοιαζε με την Παναγία.
Επίσης, το «Ντους-Ιησούς» – ένα μοτίβο από μούχλα που έμοιαζε με τον Χριστό – πουλήθηκε για 1.999 δολάρια.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Μπρουκς, τα θρησκευτικά είδωλα «έχουν την τάση να εμφανίζονται σε απίθανα σημεία».
«Αν και οι πιστοί το θεωρούν ευλογία, η επιστήμη αποδίδει το φαινόμενο σε σύμπτωση και σε ορισμένες ιδιαιτερότητες της νευρωνικής επεξεργασίας της όρασής μας», λέει.
Όσο για το γιατί βλέπουμε τόσο συχνά τον Ιησού, ο καθηγητής υποστηρίζει πως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν φωτογραφίες του.
«Πολλά από τα πρόσωπα που αναφέρονται, όπως ο Ιησούς ή η Παναγία, έζησαν πριν την εφεύρεση της φωτογραφίας και η εικόνα τους βασίζεται μόνο στην εικονογραφία.
Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε μοτίβο μπορεί να ταιριάξει με κάποια από τις πολλές πιθανές αναπαραστάσεις του Ιησού, κάνοντας το φαινόμενο πιο πιθανό».
Source link
