Σαν σήμερα, η 1η Δεκεμβρίου 1913 δεν είναι απλώς μια ημερομηνία στα βιβλία. Είναι η μέρα που η Κρήτη, ύστερα από πολλά χρόνια ταλαιπωρίας και αναταραχής, μπήκε επιτέλους εκεί όπου πάντα ένιωθε ότι ανήκει…στην Ελλάδα. Η Ένωση ήταν κάτι που το νησί είχε πληρώσει ακριβά, με εξεγέρσεις, χαμένες ζωές και αμέτρητες προσπάθειες. Κι όταν επιτέλους η ελληνική σημαία υψώθηκε στο φρούριο Φιρκά, δεν σήμαινε απλώς ένα τυπικό τέλος, ήταν η δικαίωση και ανακούφιση, μαζί.
Η Κρήτη, παρά την έντονη ελληνική της φυσιογνωμία, έζησε για περίπου δυόμισι αιώνες υπό την οθωμανική κυριαρχία. Η φωτιά της αντίστασης όμως δεν έσβησε ποτέ. Από την εποχή του Δασκαλογιάννη, στα 1770, μέχρι τις μεγάλες επαναστάσεις του 19ου αιώνα, το νησί γέμιζε ξανά και ξανά με το σύνθημα «Ένωση ή Θάνατος». Οι εξεγέρσεις του 1866-1869, η θρυλική ανατίναξη του Αρκαδίου, οι αγώνες του 1878 και του 1895, προετοίμαζαν αργά αλλά σταθερά το τέλος της Οθωμανικής παρουσίας.
Το 1897, κατά τη διάρκεια ακόμη μιας εξέγερσης, οι σφαγές και η πολιτική αποσταθεροποίηση ανάγκασαν τις Μεγάλες Δυνάμεις να παρέμβουν. Έτσι, το 1898 η Κρήτη μετατράπηκε σε Κρητική Πολιτεία, με δική της κυβέρνηση, υπό διεθνή προστασία και με ύπατο αρμοστή τον πρίγκιπα Γεώργιο. Παρότι αυτό θεωρήθηκε μεγάλη νίκη, για τους Κρήτες δεν ήταν το τέλος του δρόμου. Η αυτονομία ήταν απλώς ένα ενδιάμεσο στάδιο και ο στόχος παρέμενε ο ίδιος: η Ένωση.
Οι εξελίξεις που θα άλλαζαν οριστικά τη μοίρα της Κρήτης ήρθαν με την πολιτική άνοδο του Ελευθέριου Βενιζέλου, του Κρητικού πολιτικού που έμελλε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο. Με τη συμμετοχή της Ελλάδας στους Βαλκανικούς Πολέμους και τις νίκες που ακολούθησαν, το ζήτημα της Κρήτης τέθηκε ξανά στους διεθνείς συσχετισμούς ισχύος. Οι συνθήκες που υπεγράφησαν το 1912-1913 αναγνώριζαν ξεκάθαρα την Κρήτη ως τμήμα της ελληνικής επικράτειας.
Και φτάνουμε στη μέρα-σύμβολο, την 1η Δεκεμβρίου 1913. Στο φρούριο Φιρκά, στα Χανιά, παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ και του Ελευθέριου Βενιζέλου, υψώνεται η ελληνική σημαία. Ο κόσμος που είχε συγκεντρωθεί παρακολουθούσε με δάκρυα στα μάτια. Ήταν η τελετή που σφράγισε επίσημα αυτό που η ιστορία του νησιού φώναζε εδώ και αιώνες, ότι η Κρήτη ανήκει στην Ελλάδα.
Περισσότερο από έναν αιώνα μετά, η μέρα αυτή δεν θυμίζει μόνο ένα γεγονός. Είναι μια μέρα που γεφυρώνει το παρελθόν με το παρόν και κρατά ζωντανή τη μνήμη ενός αγώνα που άλλαξε την ιστορία του τόπου.
Η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα είναι από εκείνες τις στιγμές που δεν χρειάζονται φτιασίδια για να λάμψουν, αρκεί να τις θυμόμαστε.
Source link
