Το «στοίχημα» του συνεδριακού τουρισμού: Μια πηγή εσόδων ανεκμετάλλευτη στην Κρήτη

Τα τελευταία χρόνια, ο όρος “συνεδριακός τουρισμός” ακούγεται όλο και πιο συχνά, καθώς αποτελεί έναν από τους πλέον δυναμικά αναπτυσσόμενους τομείς της τουριστικής βιομηχανίας διεθνώς. Ο παγκόσμιος συνεδριακός τουρισμός περιγράφει μια αγορά υψηλής προστιθέμενης αξίας, που στηρίζεται στην οργάνωση επαγγελματικών συναντήσεων, επιστημονικών συνεδρίων και διεθνών εκθέσεων.

Το ερώτημα όμως είναι αν και κατά πόσο μπορεί να αποτελέσει εργαλείο ανάπτυξης για ένα Δήμο όπως το Ηράκλειο, που διαθέτει ισχυρή τουριστική ταυτότητα, αλλά περιορισμένη παρουσία στον συγκεκριμένο τομέα. Δυστυχώς η εικόνα δεν αλλάζει στην υπόλοιπη Κρήτη με βάση τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια. 

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης Συνεδρίων, η Αθήνα φιλοξένησε το 2022 109 διεθνή συνέδρια με 40.000 συμμετέχοντες, αποφέροντας έσοδα ύψους 87 εκατομμυρίων ευρώ. Αντίθετα, το Ηράκλειο βρέθηκε στην 326η θέση παγκοσμίως με μόλις πέντε διοργανώσεις την ίδια χρονιά. Τα νούμερα αυτά αναδεικνύουν αφενός το τεράστιο περιθώριο ανάπτυξης και αφετέρου τη σημασία ενός οργανωμένου σχεδίου δράσης, για να μπορέσει η πόλη να κερδίσει μερίδιο από μια αγορά που διεθνώς μετρά δισεκατομμύρια.

Από το 2022 μέχρι και σήμερα ετησίως η Κρήτη φιλοξενεί από 5 έως και 15 συνέδρια, που πολλές φορές διεξάγονται ακόμα και στην “καρδιά” της τουριστικής σεζόν, ενώ με μια στοχευμένη πολιτική, όπως αυτή της Κύπρου, θα μπορούσε να θέσει τις βάσεις για τον ετήσιο τουρισμό, που θα μπορούσε να εστιάσει στις κλίνες των ξενοδοχείων, που είναι ανοικτά όλο τον χρόνο και βρίσκονται στα μεγάλα αστικά κέντρα της Κρήτης και κυρίως στο Ηράκλειο και τα Χανιά. 

Ο συνεδριακός τουρισμός έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να ενισχύσει άμεσα και έμμεσα την τοπική οικονομία. Οι επισκέπτες αυτού του είδους θεωρούνται ποιοτικοί ταξιδιώτες, με ημερήσιες δαπάνες πολύ υψηλότερες από εκείνες των τουριστών αναψυχής. Συνήθως συνδυάζουν τη συμμετοχή τους σε ένα συνέδριο με άλλες δραστηριότητες, όπως ο πολιτιστικός τουρισμός, οι γαστρονομικές εμπειρίες και οι εκδρομές στην ύπαιθρο. Έτσι ο αντίκτυπος επεκτείνεται σε πολλούς τομείς, από την απασχόληση και την εστίαση έως το εμπόριο και τις μεταφορές. 

Παράλληλα, το πλεονέκτημα του συνεδριακού τουρισμού είναι ότι μπορεί να επιμηκύνει την τουριστική περίοδο. Τα συνέδρια πραγματοποιούνται συχνά εκτός θερινής αιχμής, διασφαλίζοντας εισόδημα και κίνηση όλο τον χρόνο. Ειδικά για το Ηράκλειο, που από φέτος τον χειμώνα διαθέτει αεροπορική σύνδεση με προορισμούς εκτός Ελλάδας και ξενοδοχεία πόλης σε λειτουργία καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, η ανάπτυξη αυτού του τομέα θα μπορούσε να λειτουργήσει καταλυτικά. 

Οι υποδομές υπάρχουν, αλλά λείπει ο σχεδιασμός 

Το Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου αποτελεί τη σημαντικότερη υποδομή που διαθέτει σήμερα η πόλη. Αν και χρησιμοποιείται κυρίως για πολιτιστικές εκδηλώσεις, προσφέρει όλες τις τεχνικές προδιαγραφές για τη φιλοξενία συνεδρίων υψηλού επιπέδου. Η αίθουσα “Ανδρέας και Μαρία Καλοκαιρινού”, χωρητικότητας εκατοντάδων θέσεων, διαθέτει σύγχρονο τεχνικό εξοπλισμό, σκηνή μεγάλης έκτασης και υποστηρικτικούς χώρους, ενώ το κτήριο περιλαμβάνει επίσης την πειραματική σκηνή, τη μικρή αίθουσα συναυλιών και χώρους στάθμευσης. 

Η τοποθεσία του ΠΣΚΗ στο κέντρο της πόλης είναι ένα ακόμη πλεονέκτημα, καθώς βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τα ξενοδοχεία, τα μνημεία και τα σημεία ενδιαφέροντος, επιτρέποντας στους συνέδρους να κινηθούν χωρίς ανάγκη μεταφορικού μέσου. Η αξιοποίησή του ως συνεδριακού χώρου θα έπρεπε από την αρχή να αξιοποιηθεί από τους φορείς του τουρισμού, αλλά και τη δημοτική Αρχή του Ηρακλείου, ενώ αντίστοιχοι χώροι μικρότερης έκτασης υπάρχουν και στα Χανιά. Παράλληλα, η ύπαρξη των Πανεπιστημίων, του Πολυτεχνείου, του ΙΤΕ και του ΕΛΚΕΘΕ θα έπρεπε να παίξει καταλυτικό ρόλο στην προσέλκυση συνεδρίων τους χειμερινούς μήνες. 

Η διοργάνωση συνεδρίων στο Ηράκλειο μπορεί να συνδεθεί οργανικά με την πολιτιστική ταυτότητα και τον τοπικό χαρακτήρα της πόλης. Ο Δήμος μπορεί να προσφέρει στους συνέδρους ειδικά προγράμματα επισκέψεων σε ιστορικά μνημεία, σε συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο, αλλά και δράσεις γνωριμίας με τον κρητικό πολιτισμό. Ένας ακόμη σημαντικός πυλώνας είναι η κρητική διατροφή.

Η προώθηση του αγροδιατροφικού μοντέλου μέσα από τα γεύματα και τα events των συνεδρίων μπορεί να αναδείξει τα τοπικά προϊόντα και να συνδέσει τον τουρισμό με τον πρωτογενή τομέα, δημιουργώντας μια αλυσίδα αξίας, που ωφελεί όλη την τοπική οικονομία. Κομβικό ρόλο θα μπορούσε να έχει και ο πρωτογενής τομέας με τη διαδικασία συγκομιδής του ελαιόκαρπου, παραγωγής της ρακής και βεβαίως τις εξαιρετικές δυνατότητες του Ηρακλείου για τον οινοτουρισμό. 

Η ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού στο Ηράκλειο δεν απαιτεί μόνο υποδομές, απαιτεί όραμα, συντονισμό και επαγγελματική οργάνωση. Ο Δήμος διαθέτει τα βασικά εργαλεία, αλλά χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, με μακροπρόθεσμο στόχο την ανάδειξη της πόλης σε διεθνή συνεδριακό προορισμό. Με ισχυρή πολιτική βούληση, αξιοποίηση των συνεργειών και προβολή της πολιτιστικής και επιστημονικής ταυτότητας της Κρήτης, το Ηράκλειο μπορεί να βγει κερδισμένο.

Ο συνεδριακός τουρισμός δεν είναι απλώς μια εναλλακτική μορφή ταξιδιού. Είναι μια στρατηγική επένδυση στη γνώση, στον πολιτισμό και στην ποιότητα, που μπορεί να αναβαθμίσει συνολικά το προφίλ της πόλης και να προσφέρει σταθερή ανάπτυξη πέρα από τα όρια της θερινής περιόδου.

Ενδεικτικά στοιχεία – Οι αριθμοί δείχνουν τον δρόμο για τον συνεδριακό τουρισμό 

Αν και δεν υπάρχουν πλήρεις ειδικές στατιστικές αποκλειστικά για τον συνεδριακό τουρισμό της Κρήτης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενδεικτικά στοιχεία για το πλαίσιο, μιας και το 2025, κατά τους πρώτους επτά μήνες, η χώρα κατέγραψε 18,46 εκατ. ξένες αφίξεις και έσοδα 12,18 δισ. ευρώ, με αύξηση 9,1% στη μέση δαπάνη ανά επισκέπτη.

Στην Κρήτη, 1 εκατομμύριο διεθνείς αεροπορικές αφίξεις μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου 2025 (+5,6% σε σχέση με 2024). Οι αφίξεις αυτές θα αγγίξουν τα 4 εκατ. μέχρι τα τέλη του έτους. 

Συνολικά το νησί μας έχει δυναμική που ξεπερνά ετησίως τους 7 εκατ. επισκέπτες. Δυστυχώς, το ποσοστό που λαμβάνει ο συνεδριακός τουρισμός στην Κρήτη είναι πολύ μικρό, με ναυαρχίδα για την Ελλάδα να χαρακτηρίζεται η Αθήνα. Κομβικό ρόλο στην πρωτεύουσα παίζουν οι πυκνές αεροπορικές συνδέσεις όλο το χρόνο από το διεθνές αεροδρόμιο “Ελευθέριος Βενιζέλος”. Για παράδειγμα, αν η Κρήτη κατορθώσει να καταλάβει ένα μερίδιο 5-10% της εθνικής αγοράς του συνεδριακού τουρισμού, θα μπορούσε να στοχεύει σε έσοδα της τάξεως των 100-200 εκατ. ευρώ ετησίως, με πολλαπλασιαστικά οφέλη για τη διαμονή, τις μεταφορές, τη γαστρονομία και τις παράλληλες δραστηριότητες. 

Ο συνεδριακός τουρισμός στην Κρήτη αποτελεί μία από τις πλέον υποσχόμενες μορφές τουρισμού για το νησί, όχι ως συμπλήρωμα, αλλά ως στρατηγική επιλογή. Τα στοιχεία για το 2024-2025 δείχνουν πως η ζήτηση υπάρχει, οι υποδομές αναπτύσσονται και το πλαίσιο είναι κατάλληλο για περαιτέρω ανάπτυξη. Με την κατάλληλη στρατηγική και επένδυση, η Κρήτη μπορεί να μεταβεί από έναν προορισμό “ήλιος και θάλασσα” σε έναν αξιόλογο συνεδριακό προορισμό, με σημαντικά οφέλη για την τοπική οικονομία και κοινωνία. Άλλωστε, η κοντινή Κύπρος δείχνει τον δρόμο και το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι με μια στοχευμένη ετήσια σύνδεση θα μπορούσε να απογειώσει το κομμάτι του συνεδριακού τουρισμού στο νησί, που ακόμα και σήμερα λαμβάνει “ψίχουλα” από την παγκόσμια τουριστική συνεδριακή “πίτα”.