Κλείνει ο κύκλος της «Ξύλινης Tabya» στο Ηράκλειο – Εννέα χρόνια πολιτισμού, συλλογικότητας και αντίστασης

Μετά από εννέα χρόνια αδιάλειπτης δράσης, ο πολιτιστικός και κοινωνικός χώρος “Ξύλινη Tabya” στο Ηράκλειο Κρήτης ανακοίνωσε ότι ολοκληρώνει τη λειτουργία του. Οι άνθρωποι που τον δημιούργησαν και τον στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια, γνωστοποίησαν πως οι επόμενες ημέρες θα είναι οι τελευταίες που ο χώρος θα παραμείνει ανοιχτός, επισημαίνοντας πως η απόφαση ήρθε φυσικά, «όταν το εγχείρημα ολοκλήρωσε τη διαδρομή του».

Όπως αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους, οι λόγοι που οδήγησαν στο κλείσιμο είναι κυρίως οικονομικοί και πρακτικοί — το βάρος των ενοικίων, οι λογαριασμοί, αλλά και οι προσωπικές και επαγγελματικές μεταβολές των μελών της ομάδας.

Ωστόσο, ξεκαθαρίζουν πως η απόφαση δεν συνδέεται με αδράνεια, αλλά με τη φυσική εξέλιξη ενός χώρου που, όπως γράφουν, «έδωσε, έζησε και γέννησε τόσα πολλά που δεν χωράνε σε απολογισμό».

Η «Ξύλινη Tabya» ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Μάιο του 2016, με την παρουσίαση του πολιτικού κόμικ «Όχι άλλο σώσιμο» του John Antono — τότε, μάλιστα, με ρεύμα δανεικό από την διπλανή πολυκατοικία. Από εκείνη τη στιγμή, ο χώρος εξελίχθηκε σε πυρήνα πολιτιστικής δημιουργίας, πολιτικής συζήτησης και κοινωνικής αλληλεγγύης.

Στο διάστημα αυτό πραγματοποιήθηκαν παρουσιάσεις βιβλίων, εκθέσεις φωτογραφίας, αφηγήσεις παραμυθιών, θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικά αφιερώματα και μουσικές βραδιές. Καλοκαίρια ολόκληρα, το μικρό στενό της Μαστραχά μετατρεπόταν σε αυτοσχέδιο θερινό σινεμά, με έναν προτζέκτορα, ένα λάπτοπ και λίγα καθίσματα, όπου δεκάδες άνθρωποι απολάμβαναν ταινίες του Ταραντίνο, του Αγγελόπουλου ή του Κιαροστάμι κάτω από τον κρητικό ουρανό.

Ιδιαίτερη θέση στη φυσιογνωμία του χώρου είχαν τα παραδοσιακά και ρεμπέτικα γλέντια, που αποτέλεσαν το σήμα κατατεθέν της «Tabya». Οι μουσικές αυτές βραδιές δεν ήταν μόνο πολιτιστικά γεγονότα, αλλά και στιγμές κοινοτικής συνεύρεσης, όπου οι ήχοι της παράδοσης έβγαιναν από τις αίθουσες διασκέδασης και επέστρεφαν στις πλατείες και τις γειτονιές.

Όπως αναφέρεται στην σχετική ανακοίνωση: «Μετά από 9 χρόνια λειτουργίας, ο πολιτιστικός και κοινωνικός χώρος της “Ξύλινης Tabya” έκλεισε τον κύκλο του.

Μάλιστα, οι επόμενες μέρες θα είναι οι τελευταίες που θα είμαστε ανοιχτά. Πήραμε αυτήν την απόφαση γιατί νιώθουμε πως η τάμπια σαν ένα συλλογικό εγχείρημα και σαν τόπος μάζωξης κι αλληλεπίδρασης νέων ανθρώπων ολοκλήρωσε τη διαδρομή του. Το άγχος να βγουν τα ενοίκια, οι λογαριασμοί που τρέχουν διαρκώς, οι επαγγελματικές ή πολιτικές προτεραιότητες που άλλαξαν με τα χρόνια για την καθεμία και τον καθένα από όλους όσους απαρτίζαμε την βασική ομάδα, είναι οι κύριοι λόγοι που μας οδηγούν σε αυτήν την απόφαση.

Είναι δύσκολο να κάνουμε απολογισμό για αυτά τα 9 χρόνια. Τόσο για λόγους συναισθηματικούς όσο και επειδή όλα όσα έχουν διοργανωθεί κατά καιρούς είναι τόσο πολλά που έχει χαθεί το μέτρημα!

Από το Μάιο του 2016 που ξεκινήσαμε τη λειτουργία μας με μία παρουσίαση του πολιτικού κόμικ “Όχι άλλο σώσιμο” του John Antono, από τις εκδόσεις Α/συνέχεια (και με ρεύμα που δανειστήκαμε από την διπλανή πολυκατοικία) έχουν συμβεί πολλά:

Παρουσιάσεις βιβλίων και ποιητικών συλλογών, διαγωνισμοί και εκθέσεις φωτογραφίας, αφηγήσεις παραμυθιών, συζητήσεις για πολιτικά, κοινωνικά, γεωπολιτικά, φιλοσοφικά ή επιστημονικά θέματα. 

Προσπαθήσαμε να έχουμε παρουσία σε όλες τις μεγάλες στιγμές και συγκυρίες για το λαό μας. Είτε με συζήτησεις και προβολές είτε μαζεύοντας είδη πρώτης ανάγκης για τα θύματα των απάνθρωπων πολιτικών που εφαρμόζονται (σεισμόπληκτοι, πλημμυροπαθείς, πρόσφυγες, θύματα ρατσιστικής βίας). Ήδη από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας μας αναδείξαμε τη σημασία της Παλαιστινιακής Αντίστασης ενώ φέραμε σε επαφή τον κόσμο του Ηρακλείου με κινήματα λιγότερα γνωστά, όπως το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα της Χώρας των Βάσκων.

Διοργανώσαμε προβολές ταινιών και σινεφίλ αφιερώματα. Τα καλοκαίρια παίρναμε ένα λάπτοπ, έναν προτζέκτορα κι ένα ηχείο και μετατρέπαμε τον γειτονιά έξω από την τάμπια (το μικρό τσαρσί) σε ένα αυτοσχέδιο θερινό σινεμά. Κάθε Τετάρτη πίναμε κοκτέιλ παρέα με τον Ταραντίνο, τον Σκορσέζε, τον Κιαροστάμι, τον Αγγελόπουλο, τον Οικονομίδη, τον Λάνθιμο, τον Αλμοδόβαρ. Αποδεικνύοντας έτσι ότι για να απολαύσεις, όπως πρέπει, τα αριστουργήματα της 7ης Τέχνης πολλές φορές δεν χρειάζονται χρήματα αλλά ένας στοιχειώδης εξοπλισμός και μια μερακλίδικη παρέα. 

Διοργανώσαμε κι αναρίθμητες μουσικές βραδιές. Κι αυτό το σημείο έχει μια ξεχωριστή σημασία. Γιατί πέρα από κύριο οικονομικό έσοδο, τα παραδοσιακά ή ρεμπέτικα γλέντια ήταν το βασικό ταυτοτικό πολιτιστικό μας στοιχείο. Οι μουσικές βραδιές στο πλατειάκι έξω από την τάμπια έχουν αφήσει την δική τους εποχή αφού μετέφεραν το κλίμα της υπαίθρου και της λαϊκής παράδοσης μέσα στην καρδιά της πόλης κάνοντας την ασφυκτική ζωή του τσιμέντου πιο υποφερτή. 
Κρητικοί, νησιώτικοι, θρακιώτικοι, λαϊκοί και ρεμπέτικοι ήχοι μας ταξίδεψαν σε μηνιαία βάση, έφεραν κοντά εκατοντάδες ανθρώπους και μας σύστησαν σε δεκάδες υπέροχους καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες. Τους ευχαριστούμε έναν έναν και καθεμία προσωπικά. 

Και θέλουμε να πιστεύουμε ότι κάπως συμβάλαμε στο να αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον για τα κρητικά και τα παραδοσιακά σε κύκλους που μέχρι πρότινος δεν ήταν γνωστά. Κι ότι βοηθήσαμε να μεταφερθούν οι ήχοι της παράδοσης από τις σάλες των κέντρων διασκέδασης στις πλατείες της πόλης, στις γειτονιές, στα αυτοδιαχειριζόμενα φεστιβάλ και να γίνουν μουσική επένδυση της αντίστασης, όπως ήταν παλιά. 

Κύτταρα της τάμπια ήταν ανέκαθεν οι ομάδες της. Χορευτικές ομάδες για παραδοσιακά ή για λάτιν ή για λίντυ χοπ, ομάδες εκμάθησης ξένων γλωσσών, επιτραπέζιων παιχνιδιών, θεατρική ομάδα, δημιουργικής γραφής, ποδηλατική ομάδα, φωτογραφίας, κεραμικών, yoga, ψυχοδράματος, ποιητική ομάδα, εκλαϊκευμένης φιλοσοφίας, ομάδα σινεφίλ και ίσως να ξεχνάμε και μερικές. 

Στο πλαίσιο του στεκιού μπορούσαν οι νέες και οι νέοι της πόλης (φοιτητές, άνεργοι, νέοι εργαζόμενοι) χωρίς καμία διάκριση να κοινωνικοποιηθούν και ταυτόχρονα να “μάθουν”. 

Η τάμπια ήταν πάντα φιλόξενη και ανοιχτή σε οποιαδήποτε ομάδα, συλλογικότητα ή κίνημα ήθελε να συνεδριάσει και δεν έβρισκε χώρο που να μην χρειάζεται να πληρώσει ένα σωρό λεφτά. Ενίοτε ήταν φιλόξενη και για συνανθρώπους μας που δεν είχαν στέγη. Αλλά και οποιοσδήποτε ήθελε να κάνει μια συνάντηση, για παράδειγμα να παίξει μουσική με τους φίλους του, μπορούσε να το κάνει αρκεί να μην είχε κερδοσκοπικό χαρακτήρα. 

Γιατί όλες αυτές τις δραστηριότητες η τάμπια τις έκανε χωρίς αντίτιμο. Άφηνες ό,τι ήθελες κι όσο άντεχε η τσέπη σου για τα λειτουργικά έξοδα του χώρου. Μέχρι τέλους δεν είχαμε κανένα κερδοσκοπικό χαρακτήρα και προτεραιότητα μας ήταν πάντα η κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική δικτύωση νέων ανθρώπων και η συνύπαρξη με την γειτονιά. 

Η τάμπια ξεκίνησε σαν ένα εγχείρημα πολιτικής “αποθεραπείας” μίας ομάδας νέων που ήθελε να συνέλθει από τη ματαίωση της κυβερνώσας αριστεράς το 2016 και μετασχηματίστηκε γρήγορα σε έναν ανοιχτό κοινωνικό και πολιτιστικό χώρο που αγκάλιασε εκατοντάδες ανθρώπους. 

Πέρα από τις πολιτικές αναλύσεις και τις διακηρύξεις, η τάμπια με την ανοιχτότητα της (ομολογουμένως ενίοτε υπερβολική και σε επίπεδα χυμαδιού), τη ζεστασιά της και τα δίκτυα της κατάφερε να φέρει από άλλη οδό δεκάδες ανθρώπους κοντά στο αντιφασιστικό, αντιιμπεριαλιστικό ή περιβαλλοντικό κίνημα. 

Άλλωστε, η πρόσφατη αστυνομική βαρβαρότητα προς το στέκι μας (τα ΟΠΚΕ που μπούκαραν μετά από ένα γλέντι τον Απρίλη και οι προσαγωγές και συλλήψεις μελών μας) δείχνει ότι η συλλογικότητα και η συνεύρεση πέρα από κάθε εμπορευματικό πλαίσιο είναι πράξεις βαθύτατα πολιτικές. Και σε μία πόλη όπου κυριαρχεί η έλλειψη αισθητικής, ο ατομικισμός κι ο υπερκαταναλωτισμός είναι πράξεις αντίστασης ακόμα κι αν γίνονται για “πολιτιστικούς λόγους”. 

Γιατί στο αχανές σουβλατζίδικο, στην πόλη-Airbnb, στην τουριστική αποικία που έχουν καταντήσει το Ηράκλειο, οι συλλογικότητες και τα κοινωνικά δίκτυα των από τα κάτω είναι αποφασιστικά εμπόδια για την περαιτέρω επέκταση του κέρδους και της λογικής του σε κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής. 

Από την πρώτη στιγμή, η γειτονιά γύρω από την τάμπια αγκάλιασε με θέρμη το εγχείρημα μας, όπως και τους υπόλοιπους αυτοοργανωμένους χώρους της Μαστραχά και της Ντεντηδάκηδων. Μάλιστα, τα πιο πολλά έπιπλα της τάμπια αποτελούν δωρεές από τους γείτονες μας. Οι μόνοι που ενοχλήθηκαν ήταν μονάχα όσοι έβλεπαν στη συλλογικότητα και την αυτοοργάνωση της τάμπια, αξίες εχθρικές προς το κέρδος και τα φράγκα του ενοικιαζόμενου καταλύματος τους.

Τέτοια εγχειρήματα, λοιπόν, δεν πάει όμορφα να μαραζώνουν και να σβήνουν σιγά σιγά. Δεν αξίζει στην τάμπια μας κάτι τέτοιο. Κι ούτε την κλείνουμε για να ιδιωτεύσουμε ή για να ηρεμήσουμε και να πάμε σπίτια μας. Ίσα ίσα που ως ατομικότητες είμαστε πιο δραστήριοι από ποτέ. Άλλωστε, μέχρι και την ύστατη στιγμή η τάμπια φιλοξένησε εκδηλώσεις για το March to Gaza ή για την επίθεση που δέχονται οι σύγχρονες πόλεις από την τουριστικοποίηση. Ένα είναι σίγουρο: η τάμπια γέννησε και θα συνεχίσει να γεννάει πολλά “παιδιά”. Δηλαδή εγχειρήματα, δίκτυα, παρέες, ομάδες. Ενδεχομένως και νέα στέκια και αυτοδιαχειριζόμενους χώρους.
Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τον καθηγητή κι αγαπημένο φίλο και σύντροφο Γιάννη Ζαϊμάκη για τη συμβολή του στο ξεκίνημα του στεκιού. Η ιδέα του ονόματος “Ξύλινη Tabya”, της ιστορικής ονομασίας της γειτονιάς της Αγίας Τριάδας ανήκει σε αυτόν.

Και δεν γίνεται να μην μνημονεύσουμε φίλους και συντρόφους που δεν βρίσκονται πια κοντά μας. Την αρχαιολόγο Λιάνα Σταρίδα με την οποία πραγματοποιήσαμε πριν μερικά χρόνια ένα υπέροχο οδοιπορικό στην γειτονιά της Αγίας Τριάδας μαθαίνοντας καλύτερα την πόλη και τις κρυμμένες της ομορφιές. Τον φυσικό από την Ιεράπετρα Γιώργο Γκουντολογιάννη με τον οποίο κάναμε μία εκδήλωση για τον Stephen Hawking και τα μυστήρια του σύμπαντος που αποκάλυψε ο μεγάλος Αμερικανός επιστήμονας. 

Τη Βάννα Σφακιανάκη και τον Νίκο Μάντζο που μας δίδαξαν στα πρώτα βήματα μας τι σημαίνει στράτευση κι αγώνας μέχρι τέλους. Η πόλη, οι γειτονιές, τα κινήματα, οι καρδιές μας είναι φτωχότερες χωρίς εσάς. Θα είστε ζωντανοί σε κάθε μικρή ή μεγάλη μάχη ενάντια στο άδικο και η σκέψη σας θα μας οδηγεί.
Και βέβαια θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους εσάς που στηρίξατε το στέκι. Μαζί χορέψαμε, τραγουδήσαμε, κάναμε θεατρικό παιχνίδι, παίξαμε επιτραπέζια, μάθαμε ξένες γλώσσες. Μαζί μετατρέψαμε και θα συνεχίσουμε να μετατρέπουμε τη Μαστραχά και τις γειτονιές της πόλης σε εστίες αυτοοργάνωσης κι αντίστασης.

Τις επόμενες μέρες θα οργανώσουμε μικρές εκδηλώσεις και συναντήσεις για να πούμε ένα μικρό αντίο στην τάμπια. Και γιατί όχι να σχεδιάσουμε τις επόμενες μας κινήσεις.

Τα λέμε από κοντά.

Εις το επανιδείν!».