Η ξηρασία συνεχίζεται στην Κρήτη και απειλεί να πάρει ακραίο χαρακτήρα – χωρίς προοπτική σημαντικών βροχών ως το τέλος Οκτωβρίου

Η ξηρασία που απειλεί να πάρει ακραίο χαρακτήρα στην Κρήτη, με σοβαρές επιπτώσεις στην ύδρευση και τις καλλιέργειες, υπάρχει βάσιμος φόβος ότι θα συνεχιστεί έως το τέλος του μήνα Οκτωβρίου.

Παρά τις ελπίδες που «γέννησε» η αλλαγή του καιρικού σκηνικού από τα τέλη Σεπτεμβρίου σε πιο φθινοπωρινό μοτίβο, και παρά τις βροχές που ήρθαν – κυρίως στη νότια και δυτική Κρήτη, συχνά με μεγάλη ραγδαιότητα – η προσμονή για ουσιαστικές και εκτεταμένες βροχοπτώσεις, ικανές να ανακουφίσουν τουλάχιστον τους επιφανειακούς ταμιευτήρες και τις καλλιέργειες, δεν φαίνονται στον ορίζοντα.

 ►Διαβάστε επίσης: Ο δάκος και η ξηρασία «στραγγαλίζουν» την ελαιοπαραγωγή της Κρήτης – Σενάρια για μείωση της παραγωγής έως και 70%

Την  διαφαινόμενη αρνητική εξέλιξη περιγράφει η πρόγνωση του παγκόσμιου μετεωρολογικού μοντέλου GFS (Global Forecast System), όπως αυτή αποτυπώνεται στη χαρτογράφηση του Ventusky.

Το συγκεκριμένο αριθμητικό μοντέλο, που τρέχει σε καθημερινή βάση από την Αμερικανική Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA), αποτελεί έναν από τους πλέον αξιόπιστους δείκτες για τη μακροπρόθεσμη κατανομή υετού στην περιοχή όχι μόνο της Μεσογείου αλλά και ολόκληρη της υφηλίου.

Σύμφωνα λοιπόν με την τελευταία προσομοίωση του GFS, η Κρήτη δεν αναμένεται να δεχθεί αξιόλογα ύψη βροχής έως και το τέλος του μήνα.

Η εικόνα της μηνιαίας ανωμαλίας υετού – δηλαδή η απόκλιση της βροχόπτωσης σε σχέση με τον πολυετή μέσο όρο – είναι ενδεικτική: οι τιμές παραμένουν αρνητικές στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού.

Χανιά – Η μεγαλύτερη αρνητική απόκλιση

Στην περιφερειακή ενότητα Χανίων, που συχνά λειτουργεί ως φυσικός δέκτης των δυτικών συστημάτων, η κατάσταση φέτος δείχνει διαφορετική. Το GFS υπολογίζει ότι ο Οκτώβριος θα κλείσει με υετό έως και 30 χιλιοστά κάτω από τα κανονικά επίπεδα. Ειδικά στις περιοχές που εκτείνονται βόρεια και βορειοδυτικά του νομού – από τον Πλατανιά έως τον Κίσσαμο – η έλλειψη βροχοπτώσεων συνδέεται με τη διέλευση των συστημάτων αρκετά βορειότερα της Κρήτης, αφήνοντας το νησί στις παρυφές των φαινομένων.

Παρόλα αυτά, μια μικρή βελτίωση προβλέπεται για το δυτικότερο άκρο, από το Καστέλι Κισάμου έως την Παλαιόχωρα, όπου τα δεδομένα δείχνουν τοπικές αποκλίσεις +10 έως +40 χιλιοστά πάνω από το μέσο όρο.

Οι νοτιάδες που θα επικρατήσουν κατά διαστήματα αναμένεται να «βρέξουν» τις νοτιοδυτικές ακτές, χωρίς όμως να αλλάξουν ουσιαστικά το γενικό έλλειμμα υετού.

Ρέθυμνο και Ηράκλειο – Ανομβρία και θετικές εξαιρέσεις

Στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο, η εικόνα είναι ανάλογη αλλά πιο έντονη. Στην ενδοχώρα και κυρίως κατά μήκος της βόρειας ακτής, το μοντέλο δίνει αρνητική ανωμαλία από –10 έως –15 χιλιοστά. Οι μικρές, σύντομες βροχές που σημειώθηκαν τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου δεν αρκούν για να μεταβάλουν τη συνολική εικόνα.

Το νότιο Ρέθυμνο και η δυτική Μεσαρά διατηρούν μια πιο ευνοϊκή πρόγνωση, με τιμές πάνω από τον μέσο όρο, χάρη στη γεωμορφολογία που επιτρέπει στα υετοφόρα νοτιοδυτικά ρεύματα να αποδίδουν τοπικά εντονότερα φαινόμενα.

Αντίθετα, το ανατολικό Ηράκλειο και η παράκτια ζώνη μέχρι τη Χερσόνησο δεν εμφανίζουν σημαντικά φαινόμενα, ενώ η ενδοχώρα του νομού παραμένει σχεδόν ξηρή, με τους αγρότες να βλέπουν ήδη τα πρώτα προβλήματα σε ελαιώνες και κηπευτικά λόγω έλλειψης εδαφικής υγρασίας.

Λασίθι

Η περιφερειακή ενότητα Λασιθίου φαίνεται να αποτελεί την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Τα στοιχεία του GFS δείχνουν ότι οι βροχοπτώσεις κινούνται κοντά στον μέσο όρο, ενώ στα ανατολικά – κυρίως στη Σητεία και στις ορεινές περιοχές της – καταγράφονται τιμές λίγο πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα συστήματα που κινούνται από νότο προς ανατολή ενισχύονται πρόσκαιρα από θερμά ρεύματα της Ανατολικής Μεσογείου, προσφέροντας κάποια σύντομα αλλά αποδοτικά επεισόδια υετού.

Η εικόνα στην υπόλοιπη Ελλάδα και στην Ευρώπη

Αντίθετα, στην υπόλοιπη Ελλάδα η εικόνα είναι τελείως διαφορετική. Το μεγαλύτερο μέρος της χώρας αναμένεται να δεχθεί βροχοπτώσεις πάνω από τον μέσο όρο, σύμφωνα με τα προγνωστικά μοντέλα. Τα Επτάνησα φαίνεται να καταγράφουν τα μεγαλύτερα ποσά – με αποκλίσεις έως και +200 χιλιοστά, λόγω της συνεχούς διέλευσης βαρομετρικών χαμηλών από την Ιταλία και την Αδριατική.

Στην κεντρική Μακεδονία και τη Χαλκιδική, η μεταβολή φτάνει τα +100 χιλιοστά, ενώ θετικές αποκλίσεις προβλέπονται και για την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη δυτική Στερεά. Αντίθετα, περιοχές όπως η βόρεια Εύβοια, η νοτιοανατολική Πελοπόννησος και οι νότιες Κυκλάδες παραμένουν στο αρνητικό φάσμα, με αποκλίσεις που όμως δεν ξεπερνούν τα –10 χιλιοστά.

Η εξήγηση για την εικόνα της Κρήτης

Η εξήγηση τόσο για την Κρήτη όσο και ολόκληρη την Ελλάδα είναι ότι  ενώ η κυκλοφορία των αερίων μαζών προκαλεί μια έντονη κυκλογένεση στη δυτική και κεντρική Μεσόγειο – κυρίως κοντά στις ακτές της Βόρειας Αφρικής και της Ιβηρικής. Ωστόσο, η ανώτερη ατμόσφαιρα δεν έχει ακόμη υιοθετήσει χειμερινό τύπο. Αντίθετα, τα ρεύματα έχουν κατεύθυνση ανατολική-βορειοανατολική, με αποτέλεσμα τα ενεργά μέτωπα να περνούν βορειότερα της Κρήτης, επηρεάζοντας κυρίως την Ιταλία, τα Βαλκάνια και τα βόρεια ελληνικά γεωγραφικά διαμερίσματα.

Έτσι, τα σημαντικά φαινόμενα περιορίζονται στα δυτικά και βόρεια της χώρας, ενώ η Κρήτη μένει στην «ξηρή σκιά» αυτών των συστημάτων. Μόνο τα πιο ισχυρά βαρομετρικά χαμηλά, μεταξύ 21 και 24 Οκτωβρίου, φαίνεται πιθανό να αγγίξουν και τη βόρεια πλευρά του νησιού, δίνοντας τοπικές, σύντομες βροχές.

Θερμές αέριες μάζες και νοτιάδες

Οι νοτιάδες που θα επικρατήσουν κατά διαστήματα έως το τέλος του μήνα αναμένεται να μεταφέρουν θερμές αέριες μάζες από τη Βόρεια Αφρική, ανεβάζοντας τη θερμοκρασία στα βόρεια παράλια της Κρήτης στις 26–28 °C, αρχής γενομένης από το επερχόμενο Σαββατοκύριακο, με κορυφώσεις και προσωρινές αποκλιμάκωσεις προς τις τελευταίες ημέρες του μήνα. Αυτό σημαίνει πως ο Οκτώβριος, παρά τη γενικά φθινοπωρινή του εικόνα, θα παραμείνει θερμότερος του κανονικού στα βόρεια και ανατολικά του νησιού.

Ο Οκτώβριος φθινοπωρινός αλλά… άνυδρος

Αν και φέτος ο καιρός του Οκτωβρίου φαίνεται διαφορετικός και πιο προσαρμοσμένος στα δεδομένα της εποχής σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια, οι ελπίδες για βροχές που θα αμβλύνουν τα προβλήματα της χρόνιας ανομβρίας μετατίθενται για τον Νοέμβριο.

Η Κρήτη συνεχίζει να αντιμετωπίζει ένα πολυετές έλλειμμα υετού, και κάθε μήνας χωρίς σημαντικά φαινόμενα επιβαρύνει την κατάσταση των υδάτινων πόρων. Οι δε αγρότες, βλέποντας την ελιά και τις πρώιμες καλλιέργειες να «διψούν», στρέφουν το βλέμμα με αγωνία προς τις πρώτες εβδομάδες του Νοεμβρίου, ελπίζοντας σε μια ουσιαστική μεταβολή που θα φέρει τις βροχές που τόσο χρειάζεται το νησί.