Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα

Βγήκε και φέτος όπως κάθε χρόνο η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και όπως γίνεται πάγια τα τελευταία χρόνια, εμφανίζει μια μάλλον δυσάρεστη κατάσταση για την χώρα μας, στην οποία καταλογίζει στοιχειώδεις και βασικές ελλείψεις και παραλείψεις. 

Μια και για να διαβάσετε τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης θα χρειαστεί να ψάξετε στα ολίγα “αντικαθεστωτικά” media του Ελλαδιστάν, θα σας τα παρουσιάσουμε από εδώ, γιατί… πρέπει να γνωρίζουμε σε τι χώρα ζούμε. 

Οι εκθέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα γενικώς είναι σχετικά αξιόπιστες όταν αναφέρονται σε “φίλες” και “σύμμαχες” χώρες (όπως είναι η Ελλάδα ή λ.χ. η Τουρκία την οποία επίσης περνά γενεές 14 κάθε χρόνο η έκθεση) και εντελώς αναξιόπιστες όταν μιλά για χώρες που είναι απέναντι στις ΗΠΑ. Βεβαίως οι συγκεκριμένες εκθέσεις αφορούν τις χώρες που λαμβάνουν βοήθεια από τις ΗΠΑ, για τις “εχθρικές” υπάρχουν άλλες εκθέσεις. 

Εξαίρεση είναι το Ισραήλ, που είναι φίλη και σύμμαχος αλλά η έκθεση του Σ.Ντ. κάνει… γαργάρα τις μυριάδες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την τριτοκοσμική κατάσταση στον τομέα αυτό. Αλλά το Ισραήλ κυβερνά τις ΗΠΑ, οπότε… το παρακάμπτουμε ως την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Eξάλλου στην περσινή έκθεση, το Σ. Ντ. είχε αφιερώσει περί τις 100 σελίδες στην φτωχή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ισραήλ, επισημαίνοντας πολλά (αλλά όχι όλα, ούτε καν τα περισσότερα) κακά του καθεστώτος apartheid που έχει εγκαταστήσει το Ισραήλ. Φέτος η έκθεση είναι …λιγότερο από 20 σελίδες και δεν περιέχει ούτε τα στοιχειώδη. Κάτι που διεθνείς σχολιαστές αποδίδουν στον ασφυκτικό εναγκαλισμό του Τραμπ με την ισραηλινή ηγεσία και το πανίσχυρο σιωνιστικό λόμπι AIPAC.

Αλλά ας αφήσουμε το Ισραήλ και πάμε στα δικά μας. 

Ελευθερία του Τύπου

Προηγούμενες εκθέσεις είχαν αναφέρει ευάριθμες κυβερνητικές παρεμβάσεις στην Ελλάδα κατά της Ελευθερίας του Τύπου, ωστόσο η φετινή φαίνεται να βάζει καλύτερο βαθμό, αφού αναφέρει πως η κυβέρνηση “σε γενικές γραμμές” το 2024 σεβάστηκε αυτό το δικαίωμα. Ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι δεν ασκεί κριτική, καθώς αναφέρει ξεκάθαρα ότι «εγχώριοι και διεθνείς οργανισμοί ανέφεραν ότι οι δημοσιογράφοι και τα μέσα ενημέρωσης αντιμετώπιζαν πιέσεις να αποφύγουν την κριτική προς την κυβέρνηση ή την αποκάλυψη σκανδάλων». 

Στην ενότητα “σωματικές επιθέσεις, φυλάκιση και πιέσεις” μπορούμε να διαβάσουμε μία εκτενή στον πρώην διευθυντή του γραφείου του πρωθυπουργού, Γρηγόρη Δημητριάδη, και την απόρριψη από πρωτοβάθμιο δικαστήριο της Αθήνας της αγωγής που είχε καταθέσει κατά αρκετών μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων για συκοφαντική δυσφήμιση, μετά τα ρεπορτάζ τους για το σκάνδαλο των υποκλοπών. «Στην αγωγή του, την οποία το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου είχε χαρακτηρίσει «ένα εντυπωσιακό παράδειγμα στρατηγικής αγωγής κατά της δημόσιας συμμετοχής» (οι γνωστές αγωγές SLAP), ο Δημητριάδης ισχυρίστηκε ότι έχασε τη δουλειά του και υπέστη βλάβη στη φήμη του λόγω των δημοσιευμάτων για το σκάνδαλο. Το δικαστήριο έκρινε ότι οι δημοσιεύσεις των δημοσιογράφων έγιναν προς το δημόσιο συμφέρον και δεν είχαν σκοπό να βλάψουν τη φήμη του Δημητριάδη» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Λιγότερα περιστατικά 

Όσον αφορά στις παρενοχλήσεις και τους εκφοβισμούς δημοσιογράφων στη χώρα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρεται σε έκθεση της ΕΕ για το Κράτος Δικαίου, τον Ιούλιο, στην οποία κατέγραψε επτά περιστατικά (αντίστοιχα, είχαν καταγραφεί 16 περιστατικά το προηγούμενο έτος). «Σε κοινή δήλωσή τους, αρκετές οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου υποστήριξαν ότι η έκθεση της ΕΕ ήταν παραπλανητική, υπερβολικά θετική και σε αντίθεση με “την ανησυχητική πραγματικότητα που βιώνουν οι δημοσιογράφοι, οι ακτιβιστές και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών”. Η δήλωση τόνιζε ότι η έκθεση της ΕΕ θα ενθάρρυνε την κυβέρνηση να συνεχίσει την “καταστολή των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και της κοινωνίας των πολιτών”» σημειώνει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και αναφέρεται στην επίθεση που δέχτηκε δημοσιογράφος κατά το ρεπορτάζ για την αυθαίρετη δόμηση: 

«Στις 14 Μαΐου, η δημοσιογράφος Ρένα Κουβελιώτη δέχθηκε σωματική επίθεση από άγνωστο άτομο ενώ κάλυπτε ρεπορτάζ για αυθαίρετη δόμηση κοντά σε εργοτάξιο. Η Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών κατήγγειλε το περιστατικό». 

Η Έκθεση σημειώνει μεν πως «η κυβέρνηση δεν λογόκρινε τα μέσα ενημέρωσης», ωστόσο επισημαίνει στη συνέχεια πως «τα μεγάλα Μέσα τείνουν να μην δημοσιεύουν ειδήσεις που παρουσιάζουν την κυβέρνηση με αρνητικό τρόπο, κάτι που ανθρωπιστικές οργανώσεις αποδίδουν σε πιέσεις από τους ιδιοκτήτες των μέσων, σε ανησυχίες για την ασφάλεια ή την εργασιακή ασφάλεια, ή στην ευαλωτότητα απέναντι στον ποινικό νόμο περί συκοφαντικής δυσφήμισης».

Ανθρώπινα δικαιώματα 

Για το ζήτημα της παρατεταμένης κράτησης χωρίς κατηγορίες, η Έκθεση αναφέρεται στην υπόθεση “36 Αιγύπτιων αιτούντων άσυλο”, επιζώντες του ναυαγίου στην Πύλο, «που παρέμεναν κρατούμενοι για δύο μήνες στην Κόρινθο, παρά την έκκληση του Συνηγόρου του Πολίτη για την απελευθέρωσή τους τον Φλεβάρη του 2024». 

Σχετικά με περιστατικά βασανιστηρίων και σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας, η Έκθεση επικαλείται «αναφορές για κακομεταχείριση και κακοποίηση από την αστυνομία και το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή, συμπεριλαμβανομένων περιστατικών εναντίον μελών φυλετικών και εθνοτικών μειονοτήτων, μεταναστών χωρίς χαρτιά, αιτούντων άσυλο, κρατουμένων, διαδηλωτών και Ρομά». 

Συγκεκριμένα, όπως παραθέτει στη συνέχεια, «στις 21 Σεπτεμβρίου, ένας υπήκοος Πακιστάν, ηλικίας 37 ετών, πέθανε ενώ βρισκόταν υπό κράτηση της αστυνομίας στην Αθήνα, κατηγορούμενος για φθορά ξένης ιδιοκτησίας. Η αστυνομία ανέφερε ότι το θύμα είχε τραυματιστεί πριν από την κράτησή του και τραυματίστηκε περαιτέρω κατά τη διάρκεια συμπλοκής με άλλους κρατουμένους. Η έρευνα παρέμενε σε εκκρεμότητα μέχρι το τέλος του έτους». Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τις καταγγελίες της οικογένειάς του, ο άνδρας ήταν εξαφανισμένος από τις 13 Σεπτέμβρη και είχε μεταφερθεί σε 4 διαφορετικά Α.Τ. με εμφανείς κακώσεις και τραυματισμούς σε όλο του το σώμα. Δεν εντοπίστηκε στο κρατητήριο, αλλά στην αίθουσα προσωρινής κράτησης του αστυνομικού τμήματος Αγίου Παντελεήμονα, που δεν καλύπτεται από κάμερες ασφαλείας.

Προβλήματα με το άσυλο 

Ακόμη και πριν από τις ακροβατικές και φασίζουσες ρυθμίσεις που πέρασε η κυβέρνηση με την αλλαγή ηγεσίας στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου (προκειμένου να χαϊδέψει τα ένστικτα του ακροδεξιού ακροατηρίου της, στο οποίο προσβλέπει για να συνεχίσει να είναι πρώτο κόμμα), η Ελλάδα πάγια κάθε χρόνο δίχως εξαίρεση, κατακεραυνώνεται για τον χειρισμό των αιτήσεων ασύλου και γενικά για την στάση της στο θέμα της μετανάστευσης. Οχι μόνο από το Σ. Ντ. αλλά σχεδόν από όλους τους οργανισμούς που ασχολούνται με το θέμα. 

Η φετινή έκθεση του Σ.Ντ. παραθέτει αναφορές ΜΚΟ για κενά στις υπηρεσίες διερμηνείας και υγειονομικής περίθαλψης τα οποία «εμπόδισαν την πρόσβαση σε αξιολογήσεις ευαλωτότητας και καθυστέρησαν την παροχή προστασίας και φροντίδας». «Τον Ιούνιο, ο Σύλλογος Υπαλλήλων Υπηρεσίας Ασύλου και Αρχής Προσφυγών και το Σωματείο Συμβασιούχων Υπαλλήλων Υπηρεσίας Ασύλου εξέδωσαν ανακοίνωση με την οποία κατήγγειλαν ότι οι υπηρεσίες διερμηνείας διακόπηκαν λόγω της αποτυχίας της κυβέρνησης να πληρώσει τον ανάδοχο διερμηνείας» προσθέτει και τονίζει πως «διεθνείς οργανισμοί, ΜΚΟ και μέσα ενημέρωσης συνέχισαν να υποστηρίζουν ότι οι επαναπροωθήσεις στερούσαν από πιθανούς αιτούντες άσυλο την πρόσβαση σε αξιολογήσεις ευαλωτότητας και ευρύτερα στη διαδικασία ασύλου».