Πριν από 9 χρόνια, 36 επιστήμονες από όλο τον κόσμο βρέθηκαν σε 72 διαφορετικά σημεία της Κρήτης — όλα μέσα σε μία μόνο ημέρα — και συνέλεξαν δείγματα εδάφους, αποτυπώνοντας έναν μοναδικό “μικροβιακό χάρτη” του νησιού.
Τα πρώτα αποτελέσματα της παραπάνω έρευνας βλέπουν πλέον το φως της δημοσιότητας (https://environmentalmicrobiome.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40793-025-00752-z) και αποκαλύπτουν τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη μικροβιακή ποικιλότητα.
«Με αυτή την εργασία προστίθεται ένα κεφάλαιο της βιοποικιλότητας της Κρήτης ως σύνολο, οι μικροβιακές κοινότητες του εδάφους», αναφέρει στο Cretalive ο Σάββας Παραγκαμιάν, μεταδιδάκτορας Μικροβιακής Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης, εργαστήριο https://sarrislab.gr, συνεργάτης ΙΘΑΒΒΥΚ – ΕΛΚΕΘΕ, Τομέας Βιοποικιλότητας, εργαστήριο https://lab42open.hcmr.gr.
Η συνέντευξη του Σ. Παραγκαμιάν έχει ως εξής:
Μία έρευνα με 36 μελετητές που έγινε σε μία μόνο μέρα. Γιατί η Κρήτη προκαλεί τόσο μεγάλο ενδιαφέρον στην παγκόσμια ερευνητική κοινότητα και γιατί έπρεπε οι συλλογές να γίνουν την ίδια στιγμή;
«Σε μία ημέρα πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία εδάφους σε 72 διαφορετικά σημεία της Κρήτης από τους συμμετέχοντες του 18ου συνεδρίου (15/6/2016) του Genomic Standards Consortium που διοργανώθηκε στο ΕΛΚΕΘΕ στο Ηράκλειο Κρήτης. Μια εθελοντική προσπάθεια, από πολλά μέλη του ΕΛΚΕΘΕ, της ευρύτερης επιστημονικής κοινότητας του Ηρακλείου και του Genomic Standards Consortium με μέλη από όλον τον κόσμο. Έτσι δημιουργήθηκε το Island Sampling Day, ένα στιγμιότυπο της ποικιλότητας μικροβίων εδάφους διαφορετικών οικοσυστημάτων της Κρήτης. Στόχος της δράσης ήταν να εφαρμοστούν διεθνή πρότυπα για ελεύθερα δεδομένα μικροβιακής οικολογίας και να σχηματιστεί μια μεθοδολογία που μπορεί να εφαρμοστεί από μέλη της επιστήμης πολιτών.
Η Κρήτη έχει χαρακτηριστεί ως “μια ήπειρος σε ένα νησί” (https://www.nhmc.uoc.gr/en/archives/books/2014-crete-a-continent-in-an-island-in-greek) για την μεγάλη ποικιλότητα και διαφορετικότητα των οικοσυστημάτων της, τα οποία μελετώνται από την Κλασική εποχή. Υπάρχει πολλή διαθέσιμη γνώση για τα μοναδικά οικοσυστήματά της και το σημαντικότερο υπάρχουν και πολλοί ενεργοί επιστήμονες που μελετούν τη γεωλογία, χλωρίδα, πανίδα, παλαιοντολογία, αρχαιολογία, μετεωρολογία, προστασία περιβάλλοντος κτλ.Με αυτή την εργασία προστίθεται ένα κεφάλαιο της βιοποικιλότητας της Κρήτης ως σύνολο, οι μικροβιακές κοινότητες του εδάφους.
Οι κοινότητες των μικροβίων είναι ευμετάβλητες οπότε κάνοντας δειγματοληψία σε μία ημέρα βοηθά την μείωση επίδρασης περιβαλλοντικών παραμέτρων όπως η εποχικότητα. Ο σχεδιασμός αυτός είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα που προσφέρουν τα νησιά ως μοντέλα λόγω του μικρότερου μεγέθους.»
Image
Τι μπορεί να ανακοινωθεί για τα αποτελέσματα και τι περιμένουμε να γίνουν γνωστά το επόμενο διάστημα;
«Με την παρούσα εργασία δημοσιοποιούνται όλα τα δεδομένα και τα μεταδεδομένα από 144 δείγματα εδάφους. Από τον αρχικό σχεδιασμό τα δεδομένα είναι πλούσια σε μεταδεδομένα εδάφους (υγρασία, pH, ποσοστό άνθρακα κ.α) και δεδομένα μικροβιακής ποικιλότητας. Είναι ένας πλούτος δεδομένων που γίνονται ελεύθερα διαθέσιμα για επόμενες μελέτες!»
Image
Διαπιστώθηκαν αλλοιώσεις του περιβάλλοντος; Κίνδυνοι για είδη που ζουν σε συγκεκριμένα σημεία;
«Αυτή η δειγματοληψία αποτελεί τη βάση και αναμένουμε σύντομα να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα με τη δεύτερη δειγματοληψία, στα ίδια σημεία, που πραγματοποιήθηκε το 2022.»
Πρέπει να λάβουμε μέτρα προστασίας;
«Δυστυχώς το 70% των εδαφών της ΕΕ ΔΕΝ είναι υγιή! Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει σαφείς και φιλόδοξους στόχους για το 2050 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021DC0699) για την προστασία τους. Η μελέτη των μικροβίων ως δείκτες αλλά και ως εργαλεία για καλλιέργειες θα βοηθήσει στη μείωση της αυξανόμενης διάβρωσής τους λόγω δραστηριοτήτων του ανθρώπου και την αύξηση ξηρασίας λόγω κλιματικής αλλαγής.»
Image
Πού χρησιμεύουν οι έρευνες αυτές; Πχ είναι κρίσιμες για τη βιολογία ακόμα και τη φαρμακευτική, σωστά;
«Ακριβώς! Το φυσικό περιβάλλον περιέχει ένα τεράστιο γονιδιωματικό κεφάλαιο, το οποίο διαρκώς μειώνεται με την καταπάτηση των οικοσυστημάτων. Σε ένα γραμμάριο χώματος μπορεί να περιέχονται 100 εκατομμύρια κύτταρα! H φύση περιέχει ήδη λύσεις για πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, όπως η εύρεση νέων αντιβιοτικών, ουσιών/μικροβίων που καταπολεμούν φυτικά παθογόνα και πολλές άλλες εφαρμογές. Εξερευνώντας, λοιπόν, το φυσικό περιβάλλον γίνεται εφικτός ο εντοπισμός και η εφαρμογή τους.»
Μετά την Κρήτη, τι; Ποιο μέρος ακολουθεί;
«Μετά την Κρήτη διοργανώσαμε δειγματοληψία στην … Κρήτη το 2022! Πήγαμε στα ίδια σημεία με συντονισμό του ΕΛΚΕΘΕ εφαρμόζοντας τα ίδια πρωτόκολλα. Είναι σημαντικό να καθιερωθούν δειγματοληψίες στα ίδια σημεία ως παρακολούθηση. Στην Κρήτη υπάρχουν διάφοροι τέτοιοι σταθμοί παρακολούθησης όπως στον Κοιλιάρη στα Χανιά (Πολυτεχνείο Κρήτης, https://www.lter-greece.gr/el/home-gr/). Επιπλέον, τo Genomic Standards Consortium έχει ήδη κάνει δειγματοληψία,Island Sampling Day, στη Γαλλική Πολυνησία, στο ηφαιστειογενές νησί M’oorea, δίπλα στην Ταϊτή και αναμένουμε τα αποτελέσματα!»
Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη
Source link
