«Κρήτη –πρότυπο βιώσιμου τουρισμού στη Μεσόγειο», το όραμα του προέδρου διευθυντών ξενοδοχείων – Τι λέει στο neakriti.gr ο Γιώργος Σφακιανάκης

Ικανοποιητική δείχνει να είναι η φετινή τουριστική σεζόν, με τα πρώτα στοιχεία να παρουσιάζουν αύξηση της τάξης του 5% από το εξωτερικό και περίπου 15% από τις πτήσεις από αεροδρόμια του εσωτερικού. Οι προκλήσεις στα έσοδα και τις πληρότητες, σε συνδυασμό με την έλλειψη προσωπικού και τη διεθνή αστάθεια ωστόσο, αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους διευθυντές ξενοδοχείων. 

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες για τον τουρισμό της επόμενης δεκαετίας, όπως τονίζει ο πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου Διευθυντών Ξενοδοχείων κ. Γιώργος Σφακιανάκης σε μια συνέντευξη που παραχώρησε στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr με επίκεντρο το τουριστικό προϊόν της Κρήτης και τις προοπτικές που διαφαίνονται στο μέλλον. 

* Πώς εξελίσσεται η φετινή τουριστική σεζόν στην Κρήτη και ποιες είναι οι πρώτες ενδείξεις σε πληρότητες και έσοδα; 

«Η φετινή τουριστική περίοδος στην Κρήτη χαρακτηρίζεται ως ικανοποιητική από πλευράς αφίξεων, με τα πρώτα στοιχεία να δείχνουν αύξηση της τάξης του 5% από το εξωτερικό και περίπου 15% από τις πτήσεις από αεροδρόμια του εσωτερικού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Κρήτη προσελκύει ολοένα και περισσότερους επισκέπτες από μακρινούς προορισμούς, όπως η Αμερική και η Ασία, μέσω των διεθνών αφίξεων στην Αθήνα. 

Ωστόσο, παρά τις θετικές ενδείξεις στον αριθμό των αφίξεων, οι πληρότητες και τα έσοδα των ξενοδοχείων αντιμετωπίζουν σημαντικές πιέσεις. Η υπερπροσφορά κλινών, σε συνδυασμό με τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της αύξησης του κόστους ζωής επηρεάζουν τις καταναλωτικές συνήθειες, δημιουργώντας ανασφάλεια και κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, αλλά επίσης έχουν δυσκολέψει την επίτευξη των οικονομικών στόχων των τουριστικών επιχειρήσεων». 

* Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι διευθυντές ξενοδοχείων στην Κρήτη; 

«Αναμφισβήτητα η σοβαρή έλλειψη προσωπικού και η έλλειψη μιας σταθερής οικονομικής και πολιτικής κατάστασης παγκοσμίως επηρεάζουν άμεσα τον προγραμματισμό και τη λειτουργία των ξενοδοχειακών μονάδων…». 

* Πώς επηρεάζει η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού την ομαλή λειτουργία των ξενοδοχειακών μονάδων; Έχει ο κλάδος προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου; 

«Ο τομέας της φιλοξενίας αποτελεί έναν απαιτητικό κλάδο, όπου η κατάρτιση και η εμπειρία του προσωπικού παίζει σημαντικό ρόλο. Οι ανάγκες είναι τεράστιες και συνεχώς αυξανόμενες. Στην παρούσα περίοδο καταβάλλεται μια μεγάλη προσπάθεια να διατηρηθεί το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών που παρέχουμε. Βρισκόμαστε όμως σε ένα κομβικό σημείο, που κινδυνεύουμε να χάσουμε τις ισορροπίες και τον έλεγχο της κατάστασης. Η έλλειψη προσωπικού οδηγεί αναγκαστικά στην ένταξη μεγάλου αριθμού ανειδίκευτου προσωπικού κυρίως από τρίτες χώρες, μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί με ραγδαίους ρυθμούς και αναπόφευκτα θα επηρεάσει το επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών και θα αλλοιώσει τη φύση της απαράμιλλης ελληνικής και κατ’ επέκταση κρητικής φιλοξενίας. Για να μπορέσουμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση και να διατηρήσουμε την ανταγωνιστικότητα και την ομαλή λειτουργία του ελληνικού τουρισμού θα πρέπει να συνεργαστεί η Πολιτεία με τις τουριστικές επιχειρήσεις για να καταστήσουν τα τουριστικά επαγγέλματα πιο ελκυστικά, με στόχο να παραμείνει στον κλάδο το υπερ-πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτουμε, αλλά και να προσελκύσουμε νέο. 

Για την επίτευξη των στόχων αυτών θα πρέπει να κινηθούμε σε τρεις άξονες: 

α) Οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις θα πρέπει να βάλουν σε προτεραιότητα τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και των αποδοχών των εργαζόμενων. Ο ΠΣΔΞ έχει ασχοληθεί αρκετά με το θέμα αυτό, οργανώνοντας ημερίδες, ομάδες εργασίας και συζητήσεις όπου προκύπτουν καλές πρακτικές και συστάσεις για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στα ξενοδοχεία. Γίνεται μια συνεχής προσπάθεια να αναδειχθεί η σημασία και τα οφέλη που θα προκύψουν για τους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις και το ξενοδοχειακό επάγγελμα. 
Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μεγάλη βελτίωση στις αποδοχές των εργαζομένων και τις συνθήκες εργασίας και αναμένεται να βελτιωθούν περισσότερο. 

β) Ο άλλος άξονας αφορά στον ρόλο της Πολιτείας που οφείλει να πάρει μέτρα στήριξης για την εργασία στον τουρισμό, ο οποίος αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας της χώρας μας και επηρεάζει έμμεσα ή άμεσα πολύ μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων και εργαζομένων. Όπως είναι γνωστό, η πλειονότητα των επιχειρήσεων λειτουργεί εποχικά, με συνέπεια οι εργαζόμενοι να μην έχουν σταθερό εργασιακό περιβάλλον και ούτε ικανοποιητικό ετήσιο εισόδημα. Για να γίνουν τα τουριστικά επαγγέλματα ελκυστικά θα πρέπει οι εργαζόμενοι να ενισχυθούν οικονομικά κατά τη χειμερινή περίοδο. Προτείνουμε για τους μόνιμους εποχικούς επαγγελματίες του τουρισμού η οικονομική ενίσχυση να συνδυαστεί με οργανωμένα προγράμματα εκπαίδευσης ή στην καταβολή δύο επιπλέον μηνών ταμείου ανεργίας, λαμβάνοντας υπόψη διάφορα κριτήρια, όπως η διάρκεια εργασίας κατά τη σεζόν και αν απασχολείται μόνιμα ή ευκαιριακά. Το όλο σκεπτικό έχει να κάνει με τη στήριξη της εργασίας στον τουρισμό, να σταματήσει τη φυγή έμπειρων εργαζομένων και την προσέλκυση νέων. 

Επίσης, η Πολιτεία, σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, θα πρέπει να καταρτίσει και να εφαρμόσει ένα σχέδιο επιμήκυνσης της τουριστικής σεζόν, προσφέροντας μεγαλύτερη διάρκεια απασχόλησης και σταθερότερο εργασιακό περιβάλλον. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο σημερινό καθεστώς, αν κάποιος εποχικός εργαζόμενος προσπαθήσει να εργαστεί περισσότερο από 130 εργάσιμες μέρες, τιμωρείται με απώλεια του ταμείου ανεργίας. 

γ) Ο τρίτος άξονας έχει να κάνει με τη στήριξη και την αναβάθμιση της τουριστικής παιδείας. Στις δημόσιες σχολές που λειτουργούν σήμερα παρατηρούνται αρκετά προβλήματα, που επηρεάζουν τη λειτουργία και το ποιοτικό τους αποτέλεσμα. Όπως έλλειψη επαρκών κτηριακών εγκαταστάσεων, εργαστηρίων, εκπαιδευτικού εξοπλισμού μειωμένου προϋπολογισμού για συντηρήσεις και αγορά αναλώσιμων υλικών, και έλλειψη μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού. 

Θα πρέπει να καταρτιστεί ένα ολοκληρωμένο πλάνο τουριστικής εκπαίδευσης, που θα καλύπτει όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες και θα καλύπτει ποσοτικά και ποιοτικά τις ανάγκες του συνεχώς αναπτυσσόμενου τουριστικού τομέα της χώρας μας». 

* Ο Παγκρήτιος Σύλλογος Διευθυντών Ξενοδοχείων διοργανώνει επιμορφωτικά σεμινάρια ή άλλες δράσεις για την αναβάθμιση των στελεχών; 

«Ο ΠΣΔΞ, έχοντας αντιληφθεί τη σημασία και τον ρόλο που παίζει στη λειτουργία και την αναβάθμιση των ξενοδοχείων μας, διαθέτει στα μέλη του ένα μόνιμο ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που συμπεριλαμβάνει εξειδικευμένα σεμινάρια, ημερίδες και συνέδρια. Παράλληλα προσφέρουμε τη δυνατότητα συμμετοχής και εξειδικευμένα προγράμματα για στελέχη και προϊστάμενους τμημάτων των ξενοδοχείων». 

* Υπάρχει συνεργασία του Συλλόγου με εκπαιδευτικά ιδρύματα (π.χ. ΙΕΚ, ΑΣΤΕΚ, Πανεπιστήμια); Αν ναι, σε ποιους τομείς; 

«Οι τουριστικές σχολές αποτελούν για τον ξενοδοχειακό τομέα τον κύριο τροφοδότη προσωπικού και στελεχών, προσφέροντας στους σπουδαστές τους εξειδικευμένες γνώσεις και τουριστική συνείδηση. Επίσης, η πλειονότητα των διευθυντών ξενοδοχείων είναι απόφοιτοι αυτών των σχολών και αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα και αξία του ρόλου τους, ενώ διατηρούν ένα συναισθηματικό δέσιμο. 

Ο ΠΣΔΞ διατηρεί συχνή επαφή με όλες τις σχολές. Πραγματοποιεί μέσω των μελών του επισκέψεις, όπου ενημερώνεται για τα προβλήματά τους και καταβάλλει προσπάθειες για την επίλυσή τους. Έρχεται σε επαφή με τους σπουδαστές, ενημερώνοντάς τους από την πλευρά της αγοράς, απαντώντας σε ερωτήσεις και παράλληλα τους καθοδηγούν και τους ενθαρρύνουν. 

Ο Σύλλογός μας συνεργάζεται στενά με τις σχολές για τη διοργάνωση ημερίδων ή συνεδρίων και δίνεται συχνά η δυνατότητα συμμετοχής των σπουδαστών σε εκπαιδευτικού χαρακτήρα εκδηλώσεις, προσφέροντάς τους γνώση και εμπειρία. Μια κορυφαία περίπτωσης της συνεργασίας του ΠΣΔΞ με τις τουριστικές σχολές και τους σπουδαστές τους είναι η συμμετοχή τους στη μεγάλη ετήσια εκδήλωση του Συλλόγου μας “Ημέρες Καριέρας στα ξενοδοχεία της Κρήτης”, όπου οι σπουδαστές έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με διευθυντές ξενοδοχείων απ’ όλη την Κρήτη, να συζητήσουν μαζί τους και να πάρουν πληροφορίες για τις δυνατότητες σταδιοδρομίας που προσφέρονται. Ο πρόεδρος και μέλη του Δ.Σ. καλωσορίζουν τους σπουδαστές, που συνοδεύονται από τους καθηγητές τους στον προθάλαμο της εκδήλωσης, ενθαρρύνοντας και παρέχοντάς τους χρήσιμες πληροφορίες για να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο τρόπο την επίσκεψή τους, ενημερώνοντας παράλληλα για τις απαιτήσεις του επαγγέλματος και πώς θα κάνουν ένα πλάνο επιτυχημένης σταδιοδρομίας». 

Ο ρόλος της “πράσινης” μετάβασης τη λειτουργία των ξενοδοχείων 

* Πώς επηρεάζει η βιωσιμότητα και η “πράσινη” μετάβαση τη λειτουργία των ξενοδοχείων; Είναι έτοιμες οι επιχειρήσεις να επενδύσουν σε τέτοιες λύσεις; 

«Η βιωσιμότητα και η “πράσινη” μετάβαση των ξενοδοχείων αποτελεί πλέον μια νομική και ηθική υποχρέωση των ξενοδοχειακών μονάδων με πολλές οικονομικές και εμπορικές προεκτάσεις. Είναι μια κοστοβόρα όσο και χρονοβόρα διαδικασία, που απαιτεί τον επανασχεδιασμό της λειτουργίας και των υποδομών των ξενοδοχείων. Οι μεγαλύτερες μονάδες και οι ξενοδοχειακοί όμιλοι ήδη βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο και αναμένεται να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες. Σε αντίθεση με την πλειονότητα της Αυτοδιοίκησης, που δεν είναι ακόμη έτοιμη να δημιουργήσει τις απαραίτητες υποδομές και την οργάνωση που απαιτείται. Σε επίπεδο Περιφέρειας και με τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων γίνεται μια σημαντική προσπάθεια να επιτευχθεί ο στόχος για βιωσιμότητα και πράσινη μετάβαση σε επίπεδο Κρήτης». 

* Ποια είναι η θέση σας σχετικά με το all inclusive μοντέλο; Θεωρείτε ότι βοηθά ή αποδυναμώνει την τοπική οικονομία και τις μικρές επιχειρήσεις; 

«Η επιλογή του all Inclusive ως πακέτο ξενοδοχειακών υπηρεσιών θα μπορούσα να πω ότι για κάποιες επιχειρήσεις είναι αναγκαστική. Διότι αποτελεί ένα προσφιλές ξενοδοχειακό προϊόν, που απευθύνεται σε ένα μεγάλο μέρος της τουριστικής αγοράς με αιχμή ενδιαφέροντος από τις οικογένειες. Έχει διαπιστωθεί ότι, αν δεν προσφέραμε το συγκεκριμένο τουριστικό προϊόν, απλά οι ενδιαφερόμενοι θα αναζητούσαν άλλους προορισμούς που το προσφέρουν. Επίσης, έχει προκύψει από έρευνες ότι οι επισκέπτες που έχουν επιλέξει το All In δαπανούν περίπου τα ίδια χρήματα εκτός των καταλυμάτων, αλλά με διαφορετικές καταναλωτικές συνήθειες. 
Συνεπώς το AII In βοηθάει την τοπική οικονομία και η έλλειψή του θα αποδυναμώσει τον τουριστικό τομέα. 

Αν θέλουμε να ενδυναμώσουμε την τοπική οικονομία, θα πρέπει να γίνει στρατηγικό πλάνο προσέλκυσης ανώτερου οικονομικού επιπέδου επισκεπτών. Κάτι τέτοιο απαιτεί μια συνολική βελτίωση των υποδομών, αναβάθμιση της ποιότητας της καθημερινότητας, καλύτερη χωροθέτηση των διαφόρων δραστηριοτήτων, υψηλό επίπεδο υπηρεσιών εντός και εκτός των καταλυμάτων, προστασία του περιβάλλοντος και του τοπίου κ.ά.». 

Τι ζητά ο Σύλλογος από την Πολιτεία 

* Υπάρχει κάποιο θεσμικό αίτημα του Συλλόγου προς την Πολιτεία που παραμένει ανεκπλήρωτο; 

«Εκτός από τα θέματα που έχουν ήδη αναφερθεί και αφορούν την οικονομική ενίσχυση κατά τη διάρκεια του χειμώνα των μόνιμων εποχικά απασχολούμενων επαγγελματιών του τουρισμού και τη στήριξη και αναβάθμιση της δημόσιας τουριστικής εκπαίδευσης, θα ήθελα να προσθέσω δύο θέματα που αφορούν το επάγγελμα του διευθυντή. Το ένα αίτημα αφορά την επαναφορά του κριτηρίου της απόκτησης πτυχίου τουριστικής σχολής για την άσκηση του επαγγέλματος του διευθυντή ξενοδοχείου. Πέρα από την ουσιαστική σημασία της εξειδίκευσης και της καλλιέργειας της τουριστικής συνείδησης, αποτελεί ένα επιπλέον και σημαντικό κίνητρο για τους νέους να επιλέξουν τουριστικές σπουδές. Επίσης, να αναγνωριστούν όλα τα ένσημα που έχουν καταχωρηθεί για την κατοχύρωση σύνταξης ενός διευθυντή ξενοδοχείου. Συμβαίνει το παράδοξο, όσοι εργάζονταν 30 ημέρες με 30 καταχωρημένα ένσημα να αναγνωρίζονται μόνο τα 25. Σε παρόμοιες όμως περιπτώσεις, που αφορούν άλλες ξενοδοχειακές ειδικότητες, όπως για παράδειγμα σερβιτόροι, να αναγνωρίζονται πλήρως». 

Πώς θα παραμείνουμε ανταγωνιστικοί 

* Ποιες διεθνείς τάσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο πιστεύετε ότι πρέπει να υιοθετήσει η Κρήτη για να παραμείνει ανταγωνιστική; 

«Αναμφίβολα η Κρήτη θα πρέπει να υιοθετήσει το μοντέλο του βιώσιμου τουρισμού και να προστατεύσει το περιβάλλον και την ομορφιά του τοπίου. Να προσφέρει εναλλακτικές και αυθεντικές εμπειρίες που συνδέουν τον επισκέπτη με την κρητική κουλτούρα, όπως τη γαστρονομία, τον αγροτουρισμό, τοπικά έθιμα, επισκέψεις σε άγνωστα – μη τουριστικά αλλά πολύ γραφικά και αυθεντικά μέρη και χωριά. 

Να προσφέρει στους επισκέπτες ψηφιακές εμπειρίες, υιοθετώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες και την τεχνική νοημοσύνη. 
Εστίαση στην υγεία και τη σωματική και ψυχική ευεξία, όπως Spa, γιόγκα, διατροφή, διαλογισμός, detox retreats. 

Μια ακόμη τάση αποτελεί η προσβασιμότητα και η συμπερίληψη με υποδομές και υπηρεσίες για ΑμεΑ και φιλικές πολιτικές για LGBTQ+ ταξιδιώτες, που αποτελούν σημαντικό και αναπτυσσόμενο τμήμα της τουριστικής αγοράς, με υψηλότερη συχνότητα ταξιδιών και δαπάνης ανά ταξίδι. 

Τέλος, οι ψηφιακοί νομάδες αποτελούν μια παγκοσμίως αναπτυσσόμενη τάση». 

Η επόμενη δεκαετία: «Θα θέλαμε να δούμε την Κρήτη πρωτοπόρο στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη» 

* Πώς οραματίζεστε το μέλλον της Κρήτης ως τουριστικού προορισμού την επόμενη δεκαετία; 

«Το μέλλον της Κρήτης ως τουριστικού προορισμού την επόμενη δεκαετία δείχνει πολλά υποσχόμενο και ταυτόχρονα σύνθετο: 
Πιο ισχυρές υποδομές και πρόσβαση μέσω του νέου αεροδρομίου, των βελτιώσεων στο οδικό δίκτυο και αυξανόμενη ζήτηση. Αναμένεται να ενισχυθούν οι υποδομές ύδρευσης, όπως συχνά έχει ειπωθεί από τις αρμόδιες Αρχές. Με την προϋπόθεση ότι το οδικό δίκτυο προς το νότιο μέρος του νησιού θα έχει ολοκληρωθεί, αναμένεται σημαντική ανάπτυξη αυτών των περιοχών της Κρήτης. Σημαντική παράμετρος η αποφυγή της άναρχης τουριστικής ανάπτυξης. 

Διατήρηση φυσικών και πολιτισμικών πόρων μέσα από τα βιώσιμα μοντέλα ανάπτυξης που προωθούνται και περιορισμός της υπερβολικής έντασης του τουρισμού κατά τους θερινούς μήνες. 

Διαφοροποίηση προϊόντος μέσω θεματικών μορφών (αγροτουρισμός, πολιτισμός, wellness) και στόχευσης ποιοτικών αγορών. 
Κλιματική προσαρμογή και μείωση εποχικότητας μέσα από πράσινες πολιτικές και επέκταση επισκεψιμότητας πέρα από το καλοκαίρι, με προσπάθεια να λειτουργήσει η Κρήτη ως προορισμός 12 μηνών. 

Θα θέλαμε να δούμε την Κρήτη ως έναν πρότυπο τουριστικό προορισμό της επόμενης δεκαετίας, πρωτοπόρο στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, που θα συνδυάζει τον σεβασμό στο περιβάλλον και στην τοπική κουλτούρα, την ανάδειξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, την υψηλού επιπέδου τουριστική εκπαίδευση και τις σύγχρονες υποδομές, την ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και τη συνεχή επένδυση στην ποιότητα και στην εμπειρία του επισκέπτη. 

Με όχημα τον στρατηγικό σχεδιασμό, τις επενδύσεις και τις συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η Κρήτη μπορεί να αναδειχθεί σε διεθνές πρότυπο προορισμού, που σέβεται το παρελθόν, ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του παρόντος και οικοδομεί ένα βιώσιμο μέλλον για την ευημερία όλων. Αν συνδυαστούν σωστά αυτοί οι παράγοντες, θα μεταμορφώσουν την Κρήτη σε ένα βιώσιμο, σύγχρονο και διαφοροποιημένο τουριστικό πρότυπο για την ευρύτερη Μεσόγειο».