Η Ελλάδα ενσωμάτωσε πρόσφατα το νέο ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο MiCAR, το οποίο αφορά τα κρυπτονομίσματα. Με τον Νόμο 5193/2025 που ψηφίστηκε τον Απρίλιο ‘25, ξεκινά και επίσημα μια νέα εποχή για την αγορά ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων στη χώρα μας. Πλέον, τίθενται συγκεκριμένοι κανόνες για το ποιος μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες, υπό ποιες συνθήκες και με ποιες υποχρεώσεις.
Η Ανάγκη Για Ρύθμιση Και Ο Ρόλος Του MiCAR Στην Ευρώπη
Παρακολουθώντας την ισοτιμία BTC EUR διαπιστώνει κανείς ότι ακόμα και το πιο γνωστό κρυπτονόμισμα εμφανίζει ακραίες διακυμάνσεις, δημιουργώντας τόσο ευκαιρίες όσο και κινδύνους – κάτι που χαρακτηρίζει τη γενικότερη αγορά των crypto.
Όταν όμως η αξία ενός νομίσματος μπορεί να αλλάξει τόσο απότομα, οι επενδυτές εκτίθενται σε σημαντικούς κινδύνους. Και δεν είναι μόνο η τιμή. Η ημι-ανωνυμία και ο αποκεντρωμένος χαρακτήρας των συναλλαγών με κρυπτονομίσματα διευκόλυναν τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την παράκαμψη εποπτικών αρχών.
Μέχρι πρόσφατα, η έλλειψη ενιαίου πλαισίου στην ΕΕ δημιουργούσε ανισότητες και νομική αβεβαιότητα. Γι’ αυτό και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε δράση, και το 2018 ανέθεσε στις ΕΒΑ (Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών) και ESMA (Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών) να αξιολογήσουν την αγορά.
Η ανάλυσή τους αποκάλυψε σημαντικά ρυθμιστικά κενά, οδηγώντας στην πρόταση και τελική υιοθέτηση του MiCAR (ή MiCA – Markets in Crypto-assets Regulation) στο πλαίσιο του Digital Finance Package το 2020. Ο ‘Κανονισμός για τις Αγορές Κρυπτονομισμάτων’ που ισχύει πλήρως από τον Δεκέμβριο 2024 έχει ως στόχο να δώσει σαφές πλαίσιο για όλους, να προστατεύσει τους χρήστες και να δημιουργήσει σταθερότητα στην αγορά.
Βασικές Διατάξεις Του MiCAR
Ο MiCAR φέρνει ένα κοινό σύνολο κανόνων για όσους εκδίδουν ή προσφέρουν κρυπτονομίσματα σε όσους διαμένουν στην ΕΕ. Αυτοί οι οργανισμοί υποχρεούνται να δημοσιεύουν ένα λεγόμενο “λευκό βιβλίο”, δηλαδή ένα είδος ενημερωτικού εγγράφου που εξηγεί τι ακριβώς είναι το προϊόν, πώς λειτουργεί και ποιοι είναι οι βασικοί κίνδυνοι. Αν υπάρχει κάτι ανακριβές ή παραπλανητικό σε αυτά τα έγγραφα, τα στελέχη της εταιρείας μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπα με νομικές ευθύνες.
Για τον απλό επενδυτή, προβλέπεται επίσης το δικαίωμα υπαναχώρησης – μπορεί δηλαδή να ακυρώσει τη συμμετοχή του υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Οι πάροχοι υπηρεσιών όπως τα ανταλλακτήρια και οι πλατφόρμες συμβουλευτικής πρέπει να εξετάζουν κάθε πελάτη ξεχωριστά, να κατανοούν το προφίλ του και να διασφαλίζουν ότι το προϊόν που προτείνουν είναι κατάλληλο.
Ο MiCAR προβλέπει επίσης μηχανισμούς για να αποτραπεί η χειραγώγηση της αγοράς. Η έγκαιρη δημοσιοποίηση πληροφοριών, η απαγόρευση εκμετάλλευσης εσωτερικών δεδομένων και η προστασία της διαφάνειας είναι βασικά σημεία που καλύπτονται από τον Κανονισμό. Αυτοί οι κανόνες ισχύουν ανεξάρτητα από το πού γίνεται η συναλλαγή ή ποιος την εκτελεί.
Εφαρμογή Του MiCAR Στην Ελλάδα Και Εποπτικός Ρόλος
Στη χώρα μας, ο Νόμος 5193/2025 για “Ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς και Άλλες Διατάξεις” αποσκοπεί στην ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα, ιδίως σε σχέση με τα κρυπτονομίσματα και την ψηφιακή ανθεκτικότητα.
Μεταξύ άλλων ορίζει ότι οι εταιρείες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στον χώρο των κρυπτονομισμάτων πρέπει να είναι ανώνυμες εταιρείες και να λάβουν σχετική άδεια. Εφόσον εποπτεύονται ήδη από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), δεν απαιτείται νέα αδειοδότηση, αλλά υποχρεούνται να κοινοποιούν συγκεκριμένα στοιχεία.
Οι δύο βασικοί φορείς που αναλαμβάνουν την εποπτεία είναι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και η ΤτΕ. Η πρώτη έχει αρμοδιότητα για την αγορά, ειδικά σε θέματα όπως η παραπληροφόρηση και η χειραγώγηση τιμών. Η δεύτερη διατηρεί την ευθύνη για τις τράπεζες και τα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος. Παράλληλα, η ΤτΕ έχει ήδη αναπτύξει εργαλεία όπως ο Κόμβος Καινοτομίας και το Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον, ώστε να στηρίζει καινοτόμες λύσεις και startups του χώρου.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, EBA, ESMA και ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι οι εθνικές αρχές ακολουθούν το ίδιο πνεύμα. Η ΕΚΤ, μάλιστα, έχει ενεργό ρόλο στην αξιολόγηση αιτήσεων για εκδότες stablecoins.
Προκλήσεις Και Μελλοντικές Προοπτικές
Παρά τη σημαντική πρόοδο, το MiCAR παρουσιάζει αδυναμίες. Υπάρχουν ακόμα σημαντικά κενά καθώς οι αποκεντρωμένες πλατφόρμες, τα NFTs, το staking και το crypto lending δεν καλύπτονται προς το παρόν από το πλαίσιο. Αυτό δημιουργεί προβλήματα μιας και κάποιοι παίκτες μπορεί να μεταφερθούν σε αυτούς τους χώρους για να αποφύγουν τις υποχρεώσεις, κάτι που δεν βοηθά την αγορά να αναπτυχθεί δίκαια.
Επίσης, ο διαχωρισμός μεταξύ παλαιών και νέων παικτών δημιουργεί ανισότητες: οι παραδοσιακές τράπεζες μπαίνουν χωρίς επιπλέον άδειες, ενώ οι νεοφυείς εταιρείες υπόκεινται σε αυστηρές απαιτήσεις. Υπάρχει επίσης προβληματισμός στο ποινικό σκέλος, καθώς παρότι υπάρχουν διοικητικές κυρώσεις, λείπουν οι σαφείς ποινικές προβλέψεις για σοβαρές παραβάσεις, όπως χειραγώγηση αγοράς.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα χρειαστεί, όπως φαίνεται, να αξιολογήσει την εφαρμογή του Κανονισμού και να εξετάσει πιθανές επεκτάσεις, ενδεχομένως οδηγώντας σε μια νέα εκδοχή MiCAR 2.0. Ένα πιο ολοκληρωμένο πλαίσιο θα μπορούσε να συμπεριλάβει και τις σημερινές εξαιρέσεις.
Αξίζει να σημειωθεί πως η εφαρμογή του MiCAR απαιτεί διαρκή διασυνοριακή συνεργασία, καθώς η φύση των κρυπτονομισμάτων είναι παγκόσμια. Η ΕΕ μπορεί να ηγηθεί στη χάραξη διεθνών κανόνων, με το MiCAR να λειτουργεί ως μοντέλο για άλλες δικαιοδοσίες. Το τελικό αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από την επιμονή των εποπτικών αρχών και την εξέλιξη της σχετικής νομολογίας.
Source link
