Η εργασία θέλει μεταρρύθμιση… αλλά όχι αυτήν που κάνετε

Στα “χρόνια της μεγάλης κρίσης”, η φυγή των Ελλήνων από τη χώρα τους για να αναζητήσουν αξιοπρεπή εργασία ήταν μια καθημερινή πραγματικότητα. Το brain drain, όπως ονομάστηκε από κάποιον όχι και τόσο ευφάνταστο δημοσιογράφο, κόστισε στην Ελλάδα πάνω από 450.000 ανθρώπους, νέους στη μεγάλη τους πλειοψηφία, που αναγκάστηκαν να ξενιτευτούν καθώς η Ελλάδα καταστρεφόταν οικονομικά με τα μνημόνια και την εσωτερική υποτίμηση. 

Η κατάληξη της εσωτερικής υποτίμησης και της συνέχισης της πολιτικής αυτής από την 6ετή κυβέρνηση Μητσοτάκη ήταν να βρισκόμαστε σήμερα στον πάτο της Ε.Ε. όσον αφορά στις αμοιβές και τα εισοδήματα γενικότερα. Κάτι που δεν πρόκειται να αλλάξει όσο η κυβέρνηση δεν αλλάζει πολιτική στα εργασιακά. 

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει κάνει σημαία της τις “μεταρρυθμίσεις”. Αν και η Ελλάδα συνεχίζει να έχει χρεία μεταρρυθμίσεων, το περιεχόμενο εκείνων που εφαρμόζει η κυβέρνηση δεν έχει να κάνει ούτε με τον εκσυγχρονισμό του κράτους, ούτε με τη βελτίωση της ζωής των Ελλήνων. Έχουν κατά 95% να κάνουν με την “εργασιακή ευελιξία” την “ελεύθερη αγορά εργασίας” και γενικώς τα εργασιακά. Αποτέλεσμα αυτών των μεταρρυθμίσεων είναι, μεταξύ των άλλων, να έχει καταστεί εξαιρετικά δύσκολο να προκηρυχθούν απεργίες, να έχει μερικώς ποινικοποιηθεί η συνδικαλιστική δράση, να έχει θεσπιστεί (ΜΟΝΟ στην Ελλάδα, απ’ όλες τις χώρες του κόσμου!) το εξαήμερο στην εργασία και γενικώς να έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες για εξαιρετικά ευέλικτες μορφές απασχόλησης και για εκμετάλλευση μέχρις εσχάτως των εργαζομένων. 

Να επισημάνουμε εμβόλιμα ότι η κάθετη πτώση των αμοιβών (μείον 30% από το 2010 έως το 2014) και η ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών εργασίας ήταν, μαζί φυσικά με την καλπάζουσα ανεργία, οι τρεις αιτίες του brain drain. Σχεδόν μισό εκατομμύριο Έλληνες ξενιτεύτηκαν για να βρουν εργασία με αξιοπρεπή μισθό και όχι συνθήκες γαλέρας. Εξ αυτών των τριών, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποκατέστησε μόνο το ένα – το ποσοστό ανεργίας πέφτει κάθε χρόνο και ήδη έχει μειωθεί σε “σχεδόν φυσιολογικά” επίπεδα. Οπότε θέσεις εργασίας δημιουργούνται. Αλλά τι θέσεις εργασίας είναι αυτές; Αφού η πτώση των πραγματικών αμοιβών συνεχίζεται και οι συνθήκες εργασίας χειροτερεύουν, λόγω της εφαρμογής της ακραιφνώς φιλοεργοδοτικής πολιτικής από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. 

Τι λένε οι εργαζόμενοι 

Η κυβέρνηση βαυκαλίζεται ότι “έχει αντιστρέψει το brain drain”, αλλά η πραγματικότητα τη διαψεύδει πανηγυρικά – ελάχιστες χιλιάδες Ελλήνων έχουν επαναπατριστεί κι αυτοί για λόγους οικογενειακούς, κληρονομικούς, υγείας κι άλλους, που δεν έχουν βεβαίως να κάνουν με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. 

Κι αυτό εξηγείται βεβαίως αν δούμε τι λένε οι εργαζόμενοι που παραμένουν στη χώρα. Ας πούμε τι προκύπτει από μια ωραία έρευνα με τίτλο “Salaries & Benefits – Balancing Expectations and Offers”. 

Τα ευρήματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσον αφορά στην επιθυμία των εργαζομένων να αλλάξουν άμεσα επαγγελματική στέγη. Μόλις το 10,6% των συμμετεχόντων δηλώνει ικανοποίηση από τη δουλειά του, σχεδόν το 30% δηλώνει ότι ψάχνει ενεργά νέα εργασιακή στέγη, το 44% αναφέρει ότι σε περίπτωση που παρουσιαστεί καλή επαγγελματική ευκαιρία θα ήθελε να μεταβεί σε άλλη εταιρεία και σχεδόν το 9% τονίζει πως πιθανότατα θα εξετάσει το ενδεχόμενο να αλλάξει δουλειά μέσα στους επόμενους 6-12 μήνες. 

Τα ευρήματα της έρευνας αποτυπώνουν με σαφήνεια το διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στις προσδοκίες των εργαζομένων και στις στρατηγικές των εργοδοτών στην Ελλάδα. 

Η δυσαρέσκεια των εργαζομένων είναι εμφανής και από τη μεγάλη διαφορά που προκύπτει μεταξύ των μισθών που λαμβάνουν και εκείνων που θεωρούν δίκαιους με βάση τον ρόλο και την εμπειρία τους. Αναλυτικότερα, το 48% των ερωτηθέντων δηλώνουν «δυσαρεστημένοι» ή «πολύ δυσαρεστημένοι» από το εισόδημά τους, 36% δηλώνουν «ουδέτερα συναισθήματα», 15% «ικανοποιημένοι» και μόλις 0,5% «πολύ ικανοποιημένοι». Την ίδια στιγμή, σχεδόν ένας στους δύο εργαζόμενους δηλώνει ότι δεν έχει λάβει καμία αύξηση τα δύο τελευταία χρόνια (ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από αυτό των υπόλοιπων χωρών) και μόλις ένας στους δέκα απαντά ότι το ίδιο χρονικό διάστημα έχει λάβει αύξηση μεγαλύτερη από 10%. 

Μόλις το 10,6% των συμμετεχόντων δηλώνει ικανοποίηση από τη δουλειά του. 
Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων (65%) ιεραρχεί ως σημαντικότερο παράγοντα για αλλαγή δουλειάς ένα καλύτερο πακέτο αποδοχών (μισθός και άλλες παροχές). Στη δεύτερη θέση της λίστας κατατάσσεται το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον (16,5%) και ακολουθούν ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης (9%), δυνατότητα τηλεργασίας και ευέλικτου προγράμματος (6%) και άλλοι παράγοντες (3%). 

Η κυβέρνηση θα τα διορθώσει όλα, ε; 

Οπότε καθώς η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ε.Ε. στην οποία την τελευταία εξαετία οι πραγματικοί μισθοί (δηλαδή ονομαστικός μισθός μείον τον πληθωρισμό) έχουν πέσει (λίγο πάνω από 1%) αντί να ανέβουν (μέση άνοδος πραγματικών μισθών στην Ε.Ε., 4% περίπου στην εξαετία) και ταυτόχρονα είναι η μοναδική χώρα στην οποία μόλις ένας στους πέντε εργαζόμενους καλύπτεται από συλλογική σύμβαση, η κυβέρνηση θα πρέπει να λαμβάνει μέτρα για να βελτιώσει την κατάσταση, ε; Να επιβάλλει συλλογικές κλαδικές συμβάσεις ας πούμε, ε; Άλλωστε το ζητά και η Ε.Ε., που θέλει 80% τουλάχιστον των εργαζομένων με συλλογικές συμβάσεις. Οπότε αυτό κάνουμε, ε;
Λάθος! 

Η κυβέρνηση όντως έχει ετοιμάσει ένα πακέτο παρεμβάσεων για τα εργασιακά, αλλά αυτές… θα είναι στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση! Θα “ξεδοντιάζει” ακόμη περισσότερο την εργατική νομοθεσία, ώστε να “διευκολύνεται το επιχειρείν”, θα… απλοποιήσει τις απολύσεις, θα αυξήσει τους χρόνους δοκιμαστικών προσλήψεων και θα… καθιερώσει το 13ωρο! Ναι, όπως το διαβάζετε. Η βασικότερη παρέμβαση είναι το ότι στο εξής μία επιχείρηση θα μπορεί να απασχολεί εργαζόμενους έως και… 13 ώρες ημερησίως! Αρκεί φυσικά να τους πληρώνει την υπερεργασία και τις υπερωρίες. Τύποις, τέλος πάντων. Έως τώρα το… 13ωρο ίσχυε για δύο διαφορετικούς εργοδότες. Εφεξής, θα ισχύει για έναν. Και καμία μα καμία πρόνοια υπέρ των συλλογικών συμβάσεων. 

Μετά από 6 χρόνια αδιάκοπων μεταρρυθμίσεων υπέρ των εργοδοτών και κατά των εργαζομένων, ακόμη και οι πιο ηλίθιοι θα πρέπει να έχουν αντιληφθεί ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει την παραμικρή διάθεση να βελτιώσει την ζούγκλα της αγοράς εργασίας, αντίθετα την απορρυθμίζει κάθε μέρα και περισσότερο. 

Η κατάσταση έχει γίνει τραγική και θα γίνει ακόμη τραγικότερη σύντομα. Και φυσικά κανένας Έλληνας της διασποράς δε θα επιστρέψει για να εργαστεί με συνθήκες γαλέρας και αμοιβές πείνας, που είναι ο στόχος των μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης.