Ελλάδα: Οι προκλήσεις της οικονομίας σε έναν πληθυσμό που αλλάζει
Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις που απορρέουν από τις δημογραφικές εξελίξεις και τις συνθήκες στην αγορά εργασίας. Στην τελευταία της ανάλυση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι το δημογραφικό ζήτημα, η διαρροή επιστημόνων στο εξωτερικό και η χαμηλή συμμετοχή ορισμένων κοινωνικών ομάδων, όπως οι γυναίκες και οι νέοι, παραμένουν κρίσιμα εμπόδια για την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας.
Η συρρίκνωση του πληθυσμού απειλεί το μέλλον της εργασίας
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει έντονη μείωση του πληθυσμού, καθώς από το 2014 έως σήμερα ο πληθυσμός έχει μειωθεί κατά περίπου 500.000 άτομα. Οι γεννήσεις έχουν πέσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα – μόλις 71.000 το 2023, έναντι άνω των 100.000 το 2012. Η πρόβλεψη για το 2070 δείχνει μείωση του συνολικού πληθυσμού κατά 25%, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει έντονα το εργατικό δυναμικό και την παραγωγικότητα.
Η μείωση των ατόμων σε ηλικία εργασίας έως το 2030 εκτιμάται στο -7,2%, ενώ ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων θα φτάσει περίπου στο 66% το 2070 – από 39% το 2022. Αυτές οι τάσεις δημιουργούν επιτακτική ανάγκη για κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού που σήμερα παραμένει εκτός παραγωγής.
Στρατηγικές απάντησης και επανασύνδεση με το ανθρώπινο δυναμικό του εξωτερικού
Η ελληνική κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα δεκαετές πλάνο για την αντιμετώπιση του φαινομένου, ενώ παράλληλα λειτουργεί ήδη μία πλατφόρμα σύνδεσης επιχειρήσεων με Έλληνες επαγγελματίες του εξωτερικού. Ωστόσο, προβλήματα όπως η καθυστέρηση στην απονομή συντάξεων σε απόδημους περιορίζουν τη δυναμική επανασύνδεσης.
Μισθοί και συνθήκες απασχόλησης: Ένα δύσκολο τοπίο
Παρά τη βελτίωση της απασχόλησης, οι αποδοχές των εργαζομένων παραμένουν χαμηλές. Η αύξηση στους πραγματικούς μισθούς για το 2024 περιορίζεται στο 1,5%, μετά από δύο χρόνια υποχώρησης. Η Ελλάδα καταγράφει από τα υψηλότερα ποσοστά χαμηλόμισθων εργαζομένων στην ΕΕ (21,7% το 2022), ενώ το ποσοστό εργαζομένων με υπερωρίες και εργασία το Σαββατοκύριακο ξεπερνά το 30%.
Ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος πλήρους απασχόλησης αγγίζει τις 42,3 ώρες, ενώ πάνω από το 35% των εργαζομένων αναφέρει εργασία τις απογευματινές ώρες, αναδεικνύοντας την ανάγκη για αναβάθμιση της ποιότητας εργασίας και καλύτερη ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
Η πρόοδος και οι εμμένουσες αδυναμίες της αγοράς εργασίας
Το ποσοστό απασχόλησης έφτασε το 69,3% το 2024, με τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό να αγγίζει το 77%. Ωστόσο, και οι δύο δείκτες παραμένουν κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η ανεργία μειώθηκε στο 10,1%, σημαντική πρόοδος σε σχέση με το 27,8% του 2013, αλλά παραμένει αισθητά πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (5,9%). Η μακροχρόνια ανεργία, στο 5,4%, επίσης κινείται πολύ πάνω από τα ευρωπαϊκά επίπεδα (1,9%).
Γυναίκες και εργασία: Ένα χρόνιο χάσμα που επιμένει
Οι γυναίκες, ΄συμφωνα με τον ΟΤ, εξακολουθούν να δυσκολεύονται να εισέλθουν ή να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας. Το ποσοστό απασχόλησής τους (59,9%) είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (70,8%), ενώ το χάσμα με τους άνδρες στην ηλικιακή ομάδα 55-64 ετών φτάνει σχεδόν τις 23 ποσοστιαίες μονάδες.
Το φύλο παραμένει ισχυρός προσδιοριστικός παράγοντας της ανεργίας, με το ποσοστό στις γυναίκες να είναι 12,8% – έναντι 8,0% στους άνδρες. Επίσης, οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να παραμείνουν άνεργες μακροπρόθεσμα και να εργάζονται μερικώς (10,3% έναντι 3,1%).
Απαραίτητες παρεμβάσεις για την ισότητα και την ανάπτυξη
Το υψηλό φορολογικό βάρος στους χαμηλόμισθους – όπου υπερεκπροσωπούνται οι γυναίκες – λειτουργεί αποτρεπτικά. Η έλλειψη δομών παιδικής και μακροχρόνιας φροντίδας, σε συνδυασμό με τις περιορισμένες δυνατότητες εξισορρόπησης επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, εμποδίζουν την πλήρη ένταξή τους στην εργασία. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών αποτελεί κρίσιμο βήμα για την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας και την αντιμετώπιση των πιεστικών δημογραφικών μεταβολών.
Source link
