Από το χρώμα των βασιλιάδων έως τις 36 παραλίες, το Κουφονήσι ξαναμπαίνει στον χάρτη ως μοναδικός πολιτιστικός και τουριστικός προορισμός
Εκτός από τη νήσο Χρυσή της Ιεράπετρας και το Κουφονήσι της Σητείας, που βρίσκεται στον πρώην Δήμο Λεύκης, νότια του Γούδουρα, αποκτά τα τελευταία χρόνια ένα ιδιαίτερο τουριστικό ενδιαφέρον ως επισκέψιμο νησάκι με πολλές υπέροχες παραλίες και πλούσιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Το Κουφονήσι της Σητείας και η νήσος Χρυσή της Ιεράπετρας αποτελούσαν τα σπουδαιότερα κέντρα παραγωγής πορφύρας της Μεσογείου κατά την αρχαιότητα, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως σπουδαία ευρήματα.
«Οι επισκέπτες που επιλέγουν την ημερήσια κρουαζιέρα και τον περίπλου του Κουφονησιού, αποβιβάζονται στην παραλία όπου κάνουν την ηλιοθεραπεία και το μπάνιο τους. Έχουν δε την ευκαιρία να δουν από κοντά το αρχαίο θέατρο, το οποίο σε κάποιες περιπτώσεις – όταν φυσούν βοριάδες – ένα τμήμα του καλύπτεται από την άμμο.
Πριν μερικά χρόνια, υπήρχε ένα μεγάλο σκάφος που εκτελούσε την ημερήσια κρουαζιέρα ξεκινώντας από το λιμανάκι του Μακρύ Γιαλού. Το σκάφος αυτό υπέστη σοβαρές ζημιές σε μια μεγάλη κακοκαιρία, όταν η θάλασσα το έριξε στα βράχια. Πλέον, έχει δρομολογηθεί ένα μικρότερο σκάφος, το οποίο αποπλέει με επισκέπτες – όταν το επιτρέπει ο καιρός – από το λιμανάκι του Αθερινόλακκου και του Ξερόκαμπου.
Η στενή αλλά συχνά ταραγμένη λουρίδα της θάλασσας που χωρίζει τα νησιά από την απέναντι ξηρά δεν αποτέλεσε εμπόδιο για τη διαρκή παρουσία του ανθρώπου σε αυτά, κατά την αρχαιότητα. Το αρχαίο όνομα «Λεύκη», όπως το αναφέρει ο Πλίνιος, αποδίδεται στη λευκή ανταύγεια των ασβεστόλιθων και της μάργας στο φως του ήλιου.
«Παλαιότερα κάναμε μια προσπάθεια να δεντροφυτεύσουμε τον χώρο του αρχαίου θεάτρου, για να προστατέψουμε από τον αέρα τις αρχαιότητες, αλλά δεν την ολοκληρώσαμε. Το Κουφονήσι έχει πέντε θαυμάσιες μεγάλες παραλίες και αρκετές μικρότερες που δεν είναι όλες επισκέψιμες», μας είπε ο πρώην δήμαρχος Σητείας κ. Θοδωρής Πατεράκης.
«Έχει γραφτεί στον Τύπο πριν μερικά χρόνια ότι το Κουφονήσι επισκεπτόταν συχνά, με τη θαλαμηγό του εφοπλιστή Λάτση, ο Βασιλιάς Κάρολος με την Νταϊάνα. Το νησί έχει περίμετρο ακτής 14 χιλιόμετρα και διαθέτει 36 διαφορετικές παραλίες, μικρές και μεγάλες. Εμείς δεν μπορούμε να αποβιβάσουμε τους επισκέπτες στην παραλία όπου βρίσκεται το αρχαίο θέατρο, αλλά τους αποβιβάζουμε στην παραλία Χιλιαδερφιά, στην Προσφορά και στα Πηγάδια, όπου η πρόσβαση είναι πιο εύκολη», πρόσθεσε ο καπετάνιος του σκάφους που πραγματοποιεί τις ημερήσιες κρουαζιέρες, κ. Γιώργος Τσιφετάκης (πρόεδρος Αγροτικού Συλλόγου Σητείας), ο οποίος συμμετείχε στο συνεργείο που έκανε τις ανασκαφές μετά το 1976 στο Κουφονήσι, με την καθοδήγηση του αείμνηστου εφόρου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου Νίκου Παπαδάκη.
Σε απόσταση 800 μέτρων από τις ακτές του Κουφονησιού επιτρέπεται το ψάρεμα, και οι αλιείς της Ανατολικής Κρήτης πραγματοποιούν συχνά τις εξορμήσεις τους στην ανοιχτή θάλασσα, ελπίζοντας σε καλές ψαριές.
«Εκτός από το Κουφονήσι, υπάρχουν στην ίδια περιοχή και τα μικρότερα νησάκια Στρογγυλό, Μακρυλό, ο Τράχηλας και το Μάρμαρο, που είναι μια όμορφη βραχονησίδα».
Στο Στρογγυλό και στον Τράχηλα έβαζαν κοπάδια με την άδεια της τοπικής Κοινότητας, ενώ τα ζώα απομακρύνθηκαν από το Κουφονήσι μετά το 1975 και από τότε δεν δόθηκε ξανά άδεια για να χρησιμοποιηθεί ως βοσκότοπος. Στα πολύ παλιά χρόνια, το Κουφονήσι ήταν τόπος παραγωγής σιτηρών. Στο θέρος δούλευαν μέσα στο νησί τουλάχιστον δέκα οικογένειες και παρήγαγαν 100.000 οκάδες σιτάρι και κριθάρι.
Στο κέντρο του Κουφονησιού υπάρχει ο φάρος, που κάποτε είχε και φαροφύλακα. Δίπλα στο φάρο υπάρχει ένα τεράστιο άγαλμα, το οποίο μπορεί να ζυγίζει πάνω από 15 τόνους. Δυστυχώς, με το πέρασμα του χρόνου είναι πλέον ορατές οι φθορές που έχουν υποστεί τα αρχαιολογικά μνημεία του Κουφονησιού, και θα πρέπει κάτι να γίνει για τη συντήρηση και την προστασία τους», μας είπε ο αγρότης κ. Μανόλης Εικοσιπεντάκης.
Το Κουφονήσι αποτέλεσε οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο από τους Μινωικούς μέχρι και τους Ελληνορωμαϊκούς χρόνους, και έρεισμα όλων των μεγάλων πόλεων της περιοχής. Όπως εξιστορείται και στην επιγραφή της «Διαιτησίας των Μαγνήτων», που σήμερα είναι εντοιχισμένη στην πρόσοψη του καθολικού της Μονής Τοπλού, υπήρχαν οριακές διαφορές μεταξύ Ιτάνου και Ιεράπυτνας, και μία από τις βασικότερες ήταν η διεκδίκηση από την Ιεράπυτνα του νησιού Λεύκη ή Κουφονήσι. Η διαιτησία του 132 μ.Χ. αναφέρει ότι η Λεύκη αποδόθηκε στην Ίτανο, η οποία την κατείχε προγονικά.
Η ιστορία των νησιών συνδέεται άρρηκτα με την αλιεία σφουγγαριών και την επεξεργασία της πορφύρας, του γαστερόποδου (Murex brandaris), από το οποίο έβγαζαν το ομώνυμο χρώμα των αρχαίων και των Βυζαντινών.
Όπως μας λένε ο Αριστοτέλης και ο Πλίνιος, τα όστρακα μαζεύονταν ζωντανά στην αρχή του φθινοπώρου ή τον χειμώνα και τα συντηρούσαν σε κούρτους ώσπου να συγκεντρωθούν πάρα πολλά, γιατί κάθε κοχύλι έδινε μόνο μία σταγόνα βαφής.
Στη συνέχεια κοπανούσαν τα μικρότερα σε πέτρες και τα μεγαλύτερα τα τρυπούσαν, αφαιρώντας από τον λαιμό του μαλακίου έναν μικρό αδένα που ονομαζόταν «άνθος». Έπειτα έβαζαν στην άλμη το γαλακτώδες υγρό, πρόσθεταν λίγο ξύδι, το άφηναν σε δοχείο στον ήλιο και σταδιακά το χρώμα από κίτρινο γινόταν κατακόκκινο, το οποίο είτε αραιωνόταν είτε συμπυκνωνόταν με βράσιμο.
Η βαφή αυτή, η πορφύρα, πουλιόταν την εποχή εκείνη όσο ζύγιζε σε ασήμι. Αν σε αυτήν προσέθεταν άνθη υακίνθου, το χρώμα γινόταν βιολετί, αλλά θεωρείτο κατωτέρας ποιότητας.
Το 1976 άρχισαν στο νησί ανασκαφές, οι οποίες έφεραν εκπληκτικά ευρήματα στο φως. Στη βορειοδυτική άκρη του νησιού, απέναντι από το νησάκι Μάρμαρο και σε μικρή απόσταση από την παραλία, οι ανασκαφές αποκάλυψαν ένα θαυμάσια διατηρημένο λίθινο θέατρο, του οποίου το κοίλο ήταν κατεστραμμένο μόνο στη δυτική πλευρά, ενώ μεγάλο τμήμα των ειδωλίων του κέντρου έχει τελείως εξαφανιστεί.
Το κοίλο διαθέτει δώδεκα σειρές ειδωλίων και η μέγιστη χορδή του έχει μήκος 34 μέτρα. Η απόσταση του δωδέκατου ειδωλίου από το δάπεδο της ορχήστρας φθάνει περίπου τα 6 μέτρα. Υπολογίζεται ότι το κοίλο μπορούσε να φιλοξενήσει περίπου 1.000 θεατές.
Η ορχήστρα, σχεδόν ημικυκλική, ήταν ντυμένη με πήλινες πλάκες. Το σκηνικό οικοδόμημα, τελείως κατεστραμμένο στο δυτικό του τμήμα, εκτιμάται ότι είχε μήκος 20 μέτρα και πλάτος περίπου 9 μέτρα. Ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει το ανατολικό παρασκήνιο, το λογείο, το υποσκήνιο, καθώς και την ανατολική πάροδο που ήταν στεγασμένη με θόλο.
Το θέατρο διέθετε πλούσια διακόσμηση, η οποία λεηλατήθηκε. Καταστράφηκε με αγριότητα και πυρπολήθηκε στο τέλος του 4ου αιώνα.
Source link
