Με αφορμή τη συμπλήρωση 15 χρόνων από την μαύρη επέτειο της 23ης Απριλίου 2010 όταν ο Γιώργος Παπανδρέου από το Καστελόριζο ανακοίνωνε την ένταξη της χώρας στο πρώτο μνημόνιο, από τη στήλη αυτή είχαμε επισημάνει ότι θα πρέπει επιτέλους να γίνει ένας ειλικρινής διάλογος για τα πραγματικά αίτια που οδήγησαν τη χώρα στην αγκαλιά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Στο πλαίσιο αυτό αφιερώσαμε ήδη δύο άρθρα αναλύοντας τα θεσμικά και πολιτικά ελλείματα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης καθώς και την πολιτική της «Frau Nein» Άγγελας Μέρκελ που οδήγησαν όχι μόνο τη χώρα μας αλλά και την Κύπρο, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ισπανία στα μνημόνια.
Αυτό δεν σημαίνει ότι παραβλέπουμε τις διαχρονικές ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας της χώρας μας που εξέθρεψε τη λειτουργία του πελατειακού κράτους και του αντιπαραγωγικού δημόσιου τομέα, ούτε βέβαια και τις πολιτικές ευθύνες του Γιώργου Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ.
Άλλωστε μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ στις 4 Οκτωβρίου 2009 και την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Γιώργο Παπανδρέου, η τότε κυβέρνηση προχώρησε σε αναθεώρηση των στοιχείων για το έλλειμμα, το οποίο προσδιόρισε στο 12,7% του ΑΕΠ (2009) έναντι του επισήμου 6% που είχε προσδιοριστεί από την κυβέρνηση της ΝΔ. Η αναθεώρηση των στοιχείων εκ μέρους της Ελλάδας εξόργισε τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης, αφού αποδείχτηκε η δημιουργική λογιστική που εφάρμοζε επί χρόνια η Αθήνα μαγειρεύοντας, όπως και οι υπόλοιποι εταίροι μας βέβαια, τα σχετικά στοιχεία του ελλείμματος. Έτσι το Eurogroup διά του τότε προέδρου του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ διεμήνυσε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου 2009 ότι το παιγνίδι είχε τελειώσει, «the game is over» είπε στην τελική αποστροφή του ο Γιούνκερ.
Έκτοτε άρχισε μια συνεχής επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας, η οποία ξεκίνησε επίσημα με την απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ (ECOFIN) στις 2 Δεκεμβρίου 2010, αφού η Ελλάδα δεν είχε λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη μείωση του υπερβολικού ελλείμματος.
Ακολούθησαν συνεχείς υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας εκ μέρους των διεθνών οίκων αξιολόγησης όπως η Fitch, η Standard and Poor’s και η Moody’s (The Economist, 19/12/2009), ενώ εντάθηκαν οι ανησυχίες αλλά και οι φήμες στις αγορές για ενδεχόμενη πτώχευση της χώρας.
Μέσα σε αυτό το διεθνές κλίμα δυσπιστίας και υποβαθμίσεων, η Βουλή ψήφισε τελικά στις 23 Δεκεμβρίου 2009 τον Προϋπολογισμό 2010, ενώ ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ πυροδοτούσε το κλίμα κατά της Ελλάδας ανακοινώνοντας εντελώς ανεύθυνα ότι η ΕΚΤ από 1/1/2010 θα έπαυε να δέχεται ως ενέχυρο κρατικά ομόλογα χωρών της Ευρωζώνης με χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα, φωτογραφίζοντας σαφώς τη χώρα μας (The Wall Street Journal, 18-20/12/2009).
Παρότι βέβαια η απόφασή αυτή ουδέποτε υλοποιήθηκε, εντούτοις η ενέργεια αυτή του Τρισέ δημιούργησε ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις στα ελληνικά κρατικά ομόλογα και οδήγησε σε αύξηση των περιβόητων spreads των ελληνικών κρατικών ομολόγων έναντι των γερμανικών.
Τον Ιανουάριο του 2010 η τότε κυβέρνηση υπέβαλε στην ΕΕ το Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης το οποίο στην ουσία είχαν συντάξει το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Άλλωστε το ΔΝΤ είχε κληθεί με τον πιο επίσημο τρόπο στη χώρα μας από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προκειμένου να προσφέρει δήθεν τεχνική βοήθεια (Ελευθεροτυπία, 13/1/2010, σελ. 61). Μάλιστα, κατά την επίσκεψη της αντιπροσωπείας του ΔΝΤ στην Ελλάδα εκφράστηκε για δεύτερη φορά η επιθυμία του ΔΝΤ να αναλάβει την κηδεμονία της χώρας (Ισοτιμία, 23/1/2010, σελ. 4). Είχε προηγηθεί ήδη αντίστοιχη πρόταση στα μέσα Δεκεμβρίου 2009.
Από τις αρχές του 2010 πάντως έγινε εμφανές ότι η χώρα, λόγω των υψηλών ελλειμμάτων και χρεών, θα αντιμετώπιζε πρόβλημα δανειοδότησης από τις διεθνείς αγορές (Ελευθεροτυπία, 13/1/2010, σελ. 57). Έτσι άρχισε σταδιακά να δημιουργείται μια κρίση δανεισμού την οποία το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης υποτίμησε στην πράξη ιδιαίτερα μέχρι και τα μέσα Φεβρουαρίου του 2010. Είναι, δε, χαρακτηριστικό, ότι ενώ οι δανειακές ανάγκες της χώρας μας για όλο το 2010 ήταν 53 δισ. ευρώ (Ισοτιμία, 23/1/2010, σελ. 4), η κυβέρνηση δεν εξαντλούσε όλα τα ποσά που τις προσφέρονταν από τις αγορές έστω και με τοκογλυφικό επιτόκιο, αλλά ανέμενε το «μάννα εξ ουρανού». Έτσι, στις 25 Ιανουαρίου 2010, ενώ οι αγορές της προσέφεραν 25 δισ. ευρώ με επιτόκιο 6,2%, το οικονομικό επιτελείο δανείστηκε μόνο 8 δισ. ευρώ για 5 έτη (Ελευθεροτυπία, 26/1/2010, σελ. 1). Ας σημειωθεί εν προκειμένω ότι για δανεισμό άνω της τριετίας τα διμερή δάνεια των χωρών της Ευρωζώνης που χορηγήθηκαν προς την Ελλάδα κατέληξαν να έχουν τελικά μαζί με τα διάφορα «συμπαραμαρτούντα» επιτόκιο 6% περίπου. Στις 11 Φεβρουαρίου 2010 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με δήλωσή του έδωσε πολιτική στήριξη στην Ελλάδα, επιβάλλοντας ταυτόχρονα τριπλή βαριά επιτήρηση από Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ αλλά και ΔΝΤ αναγκάζοντας τον Γ. Παπανδρέου να δηλώσει: «Είμαστε σε σκληρή επιτήρηση, χάνουμε μέρος της κυριαρχίας μας» (Ελευθεροτυπία, 12/2/2010, σελ. 1).
Στη συνέχεια, στις 16 Φεβρουαρίου 2010 η χώρα με απόφαση του ECOFIN τέθηκε και τυπικά σε στενή επιτήρηση σύμφωνα με το άρθρο 126 παρ. 9 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και κλήθηκε να λάβει μέτρα για τον περιορισμό του ελλείμματος μέχρι 15 Μαΐου 2010. Μάλιστα στη συνεδρίαση του ECOFIN, Σουηδία και Βρετανία ζήτησαν από την Ελλάδα να προσφύγει στο ΔΝΤ (Ελευθεροτυπία, 17/2/2010, σελ. 4-5).
Στις 22 Φεβρουαρίου 2010 η γαλλική εφημερίδα Libération με δημοσίευμά της αποκάλυψε το κερδοσκοπικό παιγνίδι κατά της Ελλάδας που στην ουσία συνιστούσε και πόλεμο κατά του ευρώ. Σύμφωνα με το δημοσίευμα (Ελευθεροτυπία, 22/2/2010, σελ. 1) την κερδοσκοπική επίθεση κατά της Ελλάδας συντόνισε η Goldman Sachs, η οποία διασώθηκε με το πρόγραμμα στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που χρηματοδότησαν οι Αμερικανοί φορολογούμενοι και η οποία ήταν και σύμβουλος ταυτόχρονα της ελληνικής κυβέρνησης γνωρίζοντας από τα μέσα τα στοιχεία της ελληνικής οικονομίας.
Έτσι, άρχισε να συμβουλεύει τους πελάτες της να παίξουν κατά της Ελλάδας, ενώ ο Γερμανός Ότμαρ Ίσινγκ, πρώην στέλεχος της διοίκησης της ΕΚΤ και σύμβουλος της Goldman Sachs, με άρθρο του στις 15/2/2010 στους Financial Times –για το ρόλο των οποίων στην κρίση αφήνει κάποιες αιχμές η Libération– υποστήριξε ότι οι εταίροι της Ελλάδας δεν πρέπει να τη βοηθήσουν.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα ελληνικά ομόλογα να δεχτούν μπαράζ κερδοσκοπικών επιθέσεων και να αρχίσει μια σημαντική πτώση της αξίας του ευρώ έναντι του δολαρίου. Οι κερδοσκοπικές επιθέσεις κατά του ευρώ και των ελληνικών κρατικών ομολόγων άρχισαν να διαχέονται σε όλο τον ευρωπαϊκό νότο, με αποτέλεσμα η Μαδρίτη να αναθέσει στις μυστικές υπηρεσίες της Ισπανίας να διερευνήσουν ποιοι κρύβονται πίσω από το όλο εγχείρημα.
Όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, η κερδοσκοπική επίθεση κατά της Ελλάδας που έπληξε ταυτόχρονα και το ίδιο το ευρώ οργανώθηκε σε μυστικό δείπνο που έγινε στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης στο οποίο συμμετείχε η αφρόκρεμα της διεθνούς κερδοσκοπίας (Ισοτιμία, 27/2/2010, σελ. 4-5), ενώ στην πορεία διατάχτηκε και έρευνα των αμερικανικών Αρχών προκειμένου να διαπιστωθεί εάν έγινε τυχόν χειραγώγηση του ευρώ! (Ισοτιμία, 13/3/2010, σελ. 6-7).
Οι κερδοσκοπικές επιθέσεις κατά του ευρώ και των ελληνικών κρατικών ομολόγων απέδειξαν την εμπλοκή όχι μόνο των hedge funds και των κάθε λογής κερδοσκόπων, αλλά και των περίφημων οίκων αξιολόγησης που διαδραματίζουν πλέον κυρίαρχο ρόλο στο οικονομικό γίγνεσθαι (Ισοτιμία, 24/12/2009, σελ. 4-5).
Οι κερδοσκοπικές επιθέσεις κατά της Ελλάδας διεύρυναν, αφενός μεν τα spreads των ελληνικών κρατικών ομολόγων έναντι των γερμανικών και, αφετέρου, τα spreads των ελληνικών CDS (ασφάλιστρα κινδύνου), με αποτέλεσμα να αυξηθεί υπέρμετρα το κόστος του ελληνικού δανεισμού, ανοίγοντας το δρόμο για το πρώτο μνημόνιο.
Η συνέχεια την επόμενη εβδομάδα.
*ο Νότης Μαριάς, είναι Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής και Βουλευτής Ηρακλείου, [email protected]
Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη του ekriti.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πώς η «Frau Nein» Άγγελα Μέρκελ έστρωσε το δρόμο για το πρώτο μνημόνιο. του Νότη Μαριά*
Source link
