Διαφορετικές απόψεις για τις προοπτικές της συμμετοχικής δημοκρατίας και τη δυνατότητα μεγαλύτερης εμπλοκής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων αναπτύχθηκαν σε πάνελ συζήτησης στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών που πραγματοποιείται 9-12 Απριλίου.
Ο Γιώργος Παπανδρέου, Πρωθυπουργός (2009-2011), αναφέρθηκε στην ανάγκη να δημιουργήσουμε ένα δημοκρατικό σύστημα που να χρησιμοποιεί τη συλλογική σοφία, μιας και οι άνθρωποι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους λόγω των ανισοτήτων. «Με αυτό τον τρόπο θα ξαναδώσουμε την εξουσία στον λαό», είπε και εξήγησε ότι η συμμετοχική δημοκρατία επιτρέπει στους πολίτες να δουλέψουν μαζί για να βρεθούν λύσεις στα προβλήματα.
Έφερε, μάλιστα, ως παράδειγμα την Ιρλανδία όπου χρησιμοποιήθηκαν συνελεύσεις πολιτών για το θέμα των εκτρώσεων. Επί 6 μήνες συζητούσαν, είχαν προτάσεις, έκαναν δημοψήφισμα και τελικά άλλαξαν το Σύνταγμα.
Επίσης, αναφέρθηκε στην έκθεσή του – που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης – με θέμα την ενίσχυση της δημοκρατίας μέσω των συμμετοχικών και διαβουλευτικών διαδικασιών. Στη σημερινή συγκυρία που συζητείται ιδιαίτερα η ευρωπαϊκή άμυνα, ο κ. Παπανδρέου σημείωσε ότι πρέπει να αναφέρεται και η δημοκρατική ασφάλεια που έχει να κάνει με τον τρόπο ζωής μας, την αξιοπρέπεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την πρόνοια και την ειρήνη. «Οι δημοκρατίες μας υπονομεύονται από την υπερσυγκέντρωση εξουσιών και πλούτου, π.χ. ο Ίλον Μασκ. Έχει αποδειχθεί ότι όταν αξιοποιείς τη συλλογική σοφία, είσαι πιο αποτελεσματικός. Όταν αισθάνονται οι πολίτες ότι συμμετέχουν, νιώθουν ότι είναι δικές τους οι αποφάσεις», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Διαφορετική άποψη εξέφρασε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, Αντιπρόεδρος (2019-2024), Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Δεν θέλω να χαλάσω το πάρτι, αλλά δεν θεωρώ ότι η συμμετοχική δημοκρατία είναι η απάντηση», είπε, εξηγώντας ότι απάντηση στις απειλές της δημοκρατίας είναι οι ενημερωμένοι πολίτες και το κράτος δικαίου. Μάλιστα, σημείωσε ότι, αν οι Γερμανοί είχαν κληθεί να ψηφίσουν για να εγκαταλείψουν το μάρκο, δεν θα υπήρχε τώρα το ευρώ.
Ο κ. Σχοινάς σημείωσε ότι από την εποχή της ναυμαχίας της Σαλαμίνας μέχρι σήμερα ο εχθρός είναι πάντα ο ίδιος: αυταρχικά καθεστώτα που δεν έχουν τον ίδιο τρόπο ζωής με εμάς. Παράλληλα, έκανε λόγο και για εσωτερικούς εχθρούς που έχουν άμεσο αντίκτυπο στη δημοκρατία, όπως ολιγάρχες που θεωρούν ότι τους ανήκει η χώρα επειδή παράγουν ένα ποσοστό του ΑΕΠ της ή επειδή τους ανήκει ένα τηλεοπτικός σταθμός ή μια ποδοσφαιρική ομάδα. «Είναι επιτακτική ανάγκη να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό της δημοκρατίας μας και ο καλύτερος τρόπος είναι η εκπαίδευση», κατέληξε.
«Η διαβούλευση είναι η κόλλα που φέρνει κοντά τους πολίτες», δήλωσε η Καλυψώ Νικολαΐδη, Καθηγήτρια, Έδρα Παγκόσμιων Υποθέσεων, Σχολή Διακρατικής Διακυβέρνησης, EUI. «Η ουσία της δημοκρατίας είναι όλοι να γράφουν το δικό τους κομματάκι στη συλλογική ιστορία, συνδυάζοντας την αρχαία ελληνική σοφία με την τεχνολογία», σχολίασε και έφερε ως παράδειγμα ότι, αν κάποιοι ψηφίζουν τεράστιους φόρους για την πράσινη μετάβαση, οι πολίτες πρέπει να αποφασίζουν μαζί πού θα πάνε οι φόροι. «Να αξιοποιήσουμε τη συλλογική διάνοια των πολιτών. Αυτό είναι το διακύβευμα, ιδιαίτερα μετά την αναστάτωση με τον Τραμπ», είπε χαρακτηριστικά.
Αναφέρθηκε, επίσης, στη Δημοκρατική Οδύσσεια, που έχει την υποστήριξη πολλών φορέων και έχει να κάνει με πειράματα συμμετοχής πολιτών ανά την υφήλιο. «Θα μπορούσαμε να φτιάξουμε μια συνέλευση που θα επισκεπτόταν και την τελευταία γωνιά της Ευρώπης και θα μετέφερε το αφήγημα στους πολίτες. Η Ευρώπη πρέπει να πάει στους πολίτες, όχι οι πολίτες στις Βρυξέλλες», σημείωσε.
Με τον τίτλο «Φιλελεύθερη δημοκρατία σε κρίση» άρχισε την παρέμβασή της η María Fernanda Espinosa, Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών (2018-2019), Mέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεθνούς Κέντρου Nizami Ganjavi, τονίζοντας ότι υπάρχει κρίση επιδόσεων της δημοκρατίας, θέμα γρήγορης επίλυσης ζητημάτων και αντιπροσώπευσης και κρίση νομιμοποίησης, οπότε εκεί υπεισέρχεται η συμμετοχική δημοκρατία. Ωστόσο, εκτίμησε ότι η ενεργός συμμετοχή σε συνελεύσεις, όπως στο παράδειγμα της Ιρλανδίας, δεν θα λύσει το θέμα επιδόσεων της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Παράλληλα, δήλωσε ότι το δημοκρατικό μοντέλο δεν είναι ένα και μοναδικό, δεν ταιριάζει σε όλους, αλλά εξαρτάται από τις κοινωνικές συνθήκες. Έφερε ως παράδειγμα, μάλιστα, τη δική της χώρα, το Εκουαδόρ, όπου το ζήτημα της δημοκρατίας είναι πρόκληση λόγω των 15 διαφορετικών εθνικοτήτων. «Ποτέ δεν επαρκεί η εκπροσώπηση. Εμείς έχουμε και 4ο πυλώνα εξουσίας, το Εθνικό Συμβούλιο συμμετοχής πολιτών, αλλά 8 στους 10 δηλώνουν ότι προτιμούν αυταρχικά καθεστώτα που μπορούν να λύσουν γρήγορα τα προβλήματα».
«Χρειαζόμαστε διαφορετικού είδους δημοκρατική κουλτούρα στην Ευρώπη», επεσήμανε ο Nils Gilman, Chief Operating Officer και Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος, Berggruen Institute, σημειώνοντας ότι φτάσαμε να βλέπουμε τη δημοκρατία ως ψηφοφορία, αλλά στην πραγματικότητα θέλουμε κουλτούρα συμμετοχής. Αναφέρθηκε, μάλιστα, σε παραδείγματα από την πολιτεία της Καλιφόρνια όπου έχουν δημιουργηθεί συνελεύσεις πολιτών μέσω πλατφόρμας, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή φέρνει καλύτερα αποτελέσματα και οι αποφάσεις είναι πιο ποιοτικές.
Source link
